Περίληψη Μαθήματος

## Εξελίξεις στην Αμερικανική Ήπειρο, στην Κίνα και στην Ιαπωνία ### Επαναστάσεις και Νέα Κράτη στη Λατινική Αμερική 🌎 Η διάδοση του φιλελευθερισμού και η ανάδυση των εθνικών ιδεών στη Λατινική Αμερική οδήγησαν, στις αρχές του 19ου αιώνα, σε επαναστάσεις κατά της ισπανικής και πορτογαλικής αποικιακής κυριαρχίας και στην ίδρυση ανεξάρτητων κρατών όπως η Αργεντινή, το Μεξικό και η Βραζιλία. Ηγετικές φυσιογνωμίες υπήρξαν ο Σιμόν Μπολίβαρ από τη Βενεζουέλα και ο Αργεντινός Χοσέ ντε Σαν Μαρτίν. **Οικονομική Κατάσταση**: - Η οικονομία παρέμεινε για πολλά χρόνια αγροτική. - Λίγοι μεγάλοι γαιοκτήμονες μονοπωλούσαν τη γη και τη διαχείριση της πολιτικής εξουσίας. - Οι αγρότες ζούσαν σε άθλιες συνθήκες. **Πολιτική Κατάσταση**: - Μετά την ανεξαρτησία ακολούθησε μια περίοδος μεγάλης αστάθειας. - Σε κάποια κράτη εγκαθιδρύθηκαν δικτατορίες, όπως η μακροχρόνια δικτατορία του Πορφίριο Ντίας στο Μεξικό (1876-1911), που οδήγησε στην εξαθλίωση και τελικά στην ανατροπή του από τη μεξικανική επανάσταση (1910-1911). ### Οι Εξελίξεις στις ΗΠΑ 🗽 1. **Το Οικονομικό Υπόβαθρο του Αμερικανικού Εμφύλιου Πολέμου** - Ο Νότος, ουσιαστικά μια ημιαποικία των Βρετανών, προμήθευε τη μεγαλύτερη ποσότητα ακατέργαστου βαμβακιού. - Η βιομηχανία του Βορρά ζητούσε προστατευτικούς δασμούς, ενώ ο Νότος προτιμούσε το ελεύθερο εμπόριο. Στις ΗΠΑ, η συνύπαρξη πλούσιων φυσικών πόρων, άφθονων εργατικών χεριών και σταθερότητας έφερε ραγδαία ανάπτυξη, ιδίως στις βόρειες πολιτείες. Η επέκταση στα δυτικά, άλλοτε με εξαγορά εδαφών και άλλοτε με προσάρτησή τους ύστερα από συγκρούσεις με τους ντόπιους, οδήγησε τις ΗΠΑ να εκτείνονται από τον Ατλαντικό έως τον Ειρηνικό ωκεανό στα μέσα του 19ου αιώνα. 2. **Η Εδαφική Εξάπλωση των ΗΠΑ** - Οι σχέσεις μεταξύ βόρειων και νότιων πολιτειών οξύνθηκαν λόγω της δουλείας και της βιομηχανικής ανάπτυξης. - Μετά την εκλογή του Αβραάμ Λίνκολν (1860), οι νότιες πολιτείες αποσχίστηκαν, οδηγώντας σε εμφύλιο πόλεμο που έληξε με νίκη των Βορείων (1865). Μετά τον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο, άρχισε η συστηματική διείσδυση των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική, επενδύοντας κεφάλαια και ελέγχοντας πολιτικά καθεστώτα για διασφάλιση των επενδύσεών τους. Οι ΗΠΑ σημείωσαν τους υψηλότερους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης στον κόσμο και η «κατάκτηση της Δύσης» συνοδεύτηκε από τον αφανισμό των ντόπιων Ινδιάνων. ### Η Κίνα 🐉 Η Κίνα ήταν μια αχανής χώρα με πλούσιο πολιτισμό που δεν είχε καταφέρει να εξελιχθεί. Κατά τον 19ο αιώνα, δέχτηκε τις επιθέσεις ισχυρών αποικιακών δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Ιαπωνία) δίχως να μπορέσει να αντιδράσει. Μια σειρά από στρατιωτικές ήττες την υποχρέωσαν να ανοίξει τις αγορές της στους δυτικούς εμπόρους. Βαθμιαία, η Ρωσία, η Γερμανία, η Αγγλία και η Γαλλία χώρισαν την Κίνα σε ζώνες επιρροής. Μορφές αντίδρασης ήταν το κίνημα των Τάιπινγκ (1850) και η επανάσταση του 1911, με την οποία καταργήθηκε η μοναρχία και καθιερώθηκε η προεδρική δημοκρατία. Ωστόσο, η Κίνα παρέμεινε εύκολο θήραμα των αποικιοκρατών. ### Η Ιαπωνία ⛩️ Λίγο μετά τα μέσα του 19ου αιώνα άρχισαν να συντελούνται στην Ιαπωνία σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Το παλαιό φεουδαλικό καθεστώς ανατράπηκε, δόθηκε έμφαση στη βιομηχανία και υιοθετήθηκαν δυτικοί θεσμοί (σύνταγμα, κοινοβουλευτισμός, εκπαίδευση). Η Ιαπωνία άρχισε να ενσωματώνεται στον δυτικό κόσμο. Η εκβιομηχάνιση γέννησε τον ιμπεριαλισμό. Εκτός από τον πόλεμο εναντίον της Κίνας (1895), η Ιαπωνία εκτόπισε τη Ρωσία από τη Μαντζουρία και κατέλαβε την Κορέα.