Περίληψη Μαθήματος

## Ο Ελληνισμός από τα μέσα του 18ου αι. έως τις αρχές του 19ου αι. ### Οικονομικοί και Κοινωνικοί Μετασχηματισμοί 📈 - **Εμπορικές Συναλλαγές**: - Επέκταση του ευρωπαϊκού εμπορίου στην Ανατολή - Ενίσχυση εμπορίου της Δυτικής Ευρώπης με την Οθωμανική Αυτοκρατορία - Έλληνες, Εβραίοι και Αρμένιοι διακρίνονται στο εμπόριο και τη ναυτιλία - **Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774)**: - Ελεύθερη κίνηση πλοίων με ρωσική σημαία στα Στενά του Βοσπόρου - Περιορισμένη παρουσία αγγλικών και γαλλικών πλοίων στη Μεσόγειο λόγω Ναπολεόντειων πολέμων <Fact title="Εμπορικά Κέντρα του Ελληνισμού ⚓"> Το λιμάνι της Χίου αποτέλεσε ένα από τα κύρια εμπορικά κέντρα του ελληνισμού κατά την προεπαναστατική εποχή, μαζί με τη Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα και τη Σμύρνη. </Fact> - **Κυριαρχία των Ελλήνων στο Εμπόριο της Βαλκανικής**: - Ελληνικά ως γλώσσα του εμπορίου στα Βαλκάνια - Πλανόδιοι πωλητές και έμποροι συχνά αναφέρονταν ως "Έλληνες" ### Κοινωνικοί Μετασχηματισμοί 🏛️ - **Ορθόδοξη Εκκλησία**: - Αναγνωρισμένη ως ηγεσία όλων των υπόδουλων χριστιανών - Αντίθεση στη διάδοση των διαφωτιστικών ιδεών - Κάποιοι κληρικοί, όπως ο Μεθόδιος Ανθρακίτης και ο Ευγένιος Βούλγαρης, υιοθέτησαν διαφωτιστικές αντιλήψεις - **Φαναριώτες**: - Έλληνες από αρχοντικές οικογένειες στο Φανάρι της Κωνσταντινούπολης - Ξένες γλώσσες και σπουδές στη Δύση - Υψηλές θέσεις στην οθωμανική διοίκηση, ηγεμόνες στις παραδουνάβιες ηγεμονίες <Fact title="Ρόλος των Προεστών 🎓"> Οι προεστοί διοικούσαν τις ελληνορθόδοξες κοινότητες, συγκέντρωναν τους φόρους και τους απέδιδαν στην οθωμανική διοίκηση. Απέκτησαν πολιτική εμπειρία και μεγάλες περιουσίες. </Fact> - **Παροικιακός Ελληνισμός και Εκπαίδευση**: - Έμποροι και καραβοκύρηδες ιδρύουν σχολεία, τυπώνουν βιβλία και χορηγούν υποτροφίες - Νεοτερικές ιδέες και επαφή με τον Διαφωτισμό ### Κινήματα εναντίον της Οθωμανικής Κυριαρχίας ⚔️ - **Ρωσική Υποκίνηση**: - Ελληνική επανάσταση το 1770 με επικεφαλής τους αδερφούς Ορλόφ - Καταπνίγεται λόγω ανεπαρκούς υποστήριξης - **Σούλι**: - Συγκρούσεις με τον Αλή πασά των Ιωαννίνων - Υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν την περιοχή το 1803 ### Νεοελληνικός Διαφωτισμός 📜 - **Διάδοση των Ιδεών του Διαφωτισμού**: - Έλληνες έμποροι και ταξιδιώτες μεταφέρουν τις ιδέες του Διαφωτισμού - Εκπαίδευση συνδέεται με τον αγώνα για ελευθερία <Fact title="Φυσικά Δικαιώματα κατά τον Ρήγα Βελεστινλή ⚖️"> Τα φυσικά δίκαια είναι: Ίσοι και ελεύθεροι, ασφάλεια στη ζωή και ιδιοκτησία. Όλοι οι άνθρωποι, Χριστιανοί και Τούρκοι, είναι ίσοι. </Fact> - **Σημαντικοί Διαφωτιστές**: - **Ρήγας Βελεστινλής**: Πρότεινε τη δημιουργία "Ελληνικής Δημοκρατίας" που θα αντικαθιστούσε την Οθωμανική Αυτοκρατορία - **Αδαμάντιος Κοραής**: Υποστήριξε ότι η εκπαίδευση πρέπει να προηγείται της ελευθερίας, με έμφαση στις θετικές επιστήμες και τη λαϊκή γλώσσα <Fact title="Εκπαίδευση και Ελευθερία 📚"> Οι Έλληνες υποστηρικτές του Διαφωτισμού πίστευαν ότι η εκπαίδευση θα έπρεπε να θεμελιώνεται στην ενασχόληση με τις θετικές επιστήμες και να υπηρετεί την προοπτική του αγώνα για ελευθερία. </Fact> - **Συντηρητικοί Λόγιοι**: - Αντίθεση στις διαφωτιστικές ιδέες - Εκπαίδευση βασισμένη σε εκκλησιαστικά κείμενα και αρχαΐζουσα γλώσσα Οι κοινωνικοί και οικονομικοί μετασχηματισμοί του ελληνισμού από τα μέσα του 18ου αιώνα έως τις αρχές του 19ου αιώνα, μαζί με τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό, διαμόρφωσαν το υπόβαθρο για τον αγώνα για την ελευθερία και την ανεξαρτησία.