Περίληψη Μαθήματος

## Η Συγκρότηση της Ρωμαϊκής Πολιτείας - Res Publica 🏛️ ### Μετάβαση από τη Βασιλεία στη Δημοκρατία (509 π.Χ.) 🗳️ Η περίοδος της βασιλείας στη Ρώμη τελείωσε το 509 π.Χ. με την εξέγερση των πατρικίων και την απομάκρυνση των Ετρούσκων. Το νέο πολίτευμα που εγκαθιδρύθηκε ονομάστηκε **Res publica** ή δημοκρατία, αν και στην πραγματικότητα ήταν αριστοκρατικό καθεστώς, καθώς την εξουσία είχαν οι πατρίκιοι. Για δύο αιώνες, η Ρώμη ταλαντεύτηκε από κοινωνικούς αγώνες μέχρι την εξίσωση των πατρικίων με τους πληβείους. ### Κοινωνικοί Αγώνες και Κατάκτηση Πολιτικών Δικαιωμάτων 🥇 Οι πληβείοι αγωνίστηκαν για δύο αιώνες ώστε να αποκτήσουν πολιτικά δικαιώματα: 1. **Δημαρχία (5ος αι. π.Χ.)**: - Εκλογή δημάρχων για την προστασία των πληβείων από τις αυθαιρεσίες των πατρικίων. - Οι δήμαρχοι είχαν το δικαίωμα να αρνηθούν την ψήφιση νόμων που προσέβαλλαν τα συμφέροντα των πληβείων (veto). 2. **Δωδεκάδελτος (μέσα 5ου αι. π.Χ.)**: - Καταγραφή του εθιμικού δικαίου, αποτρέποντας τις αυθαίρετες δικαστικές αποφάσεις. - Οι νόμοι έγιναν κοινό κτήμα όλων των πολιτών. 3. **Κατάργηση περιορισμών γάμου**: - Επιτρέπονται οι γάμοι μεταξύ πατρικίων και πληβείων. 4. **Πολιτική Ισότητα (4ος αι. π.Χ.)**: - Δικαίωμα εκλογής στο αξίωμα του υπάτου και αργότερα στο αξίωμα του «μεγίστου αρχιερέως». <Fact title="Σημασία της Δωδεκάδελτου"> Ο νόμος δεν είναι πλέον ιερή παράδοση αλλά ανθρώπινο έργο που μπορεί να αλλάξει με τη θέληση του λαού. Αυτό προσέφερε στους πληβείους δικαίωμα προσφυγής στη δικαιοσύνη. </Fact> ### Πολιτική Οργάνωση της Res publica 🏛️ #### Άρχοντες Οι άρχοντες εκπροσωπούσαν την εκτελεστική εξουσία: - **Ύπατοι**: Δύο άρχοντες που εκλέγονταν για ένα χρόνο, συγκεντρώνοντας όλες τις εξουσίες του βασιλιά. - **Δικτάτορας**: Σε κρίσιμες καταστάσεις, για έξι μήνες όλες οι εξουσίες παραχωρούνταν σε έναν εκλεγμένο άρχοντα από τους υπάτους. - **Τιμητές**: Δύο άρχοντες με δεκαοκτάμηνη θητεία που ήταν υπεύθυνοι για την κατάταξη των πολιτών, τη σύνταξη του καταλόγου των συγκλητικών, τον προϋπολογισμό του κράτους και την επίβλεψη των ηθών. <Fact title="Ναός της Εστίας"> Ο αρχαιότερος μαρμάρινος ναός της Ρώμης που σώζεται. Η λατρεία της Εστίας ήταν μία από τις αρχαιότερες λατρείες των Ρωμαίων. </Fact> #### Σύγκλητος - **Σύγκλητος**: Αποτελούνταν από ισόβια μέλη, που προηγουμένως είχαν διατελέσει ανώτατοι άρχοντες. Ήταν σώμα με νομοθετική και εκτελεστική εξουσία και είχε μεγάλη δύναμη καθ' όλη τη διάρκεια της δημοκρατίας και της αυτοκρατορίας. - **Αρμοδιότητες**: Θέματα οικονομικά, θρησκευτικά και εξωτερικής πολιτικής. Οι αποφάσεις της (συγκλητικά δόγματα) είχαν ισχύ νόμου. #### Εκκλησίες - **Φρατρική**: Συνέλευση των πατρικίων, έχασε τη δύναμή της την περίοδο της δημοκρατίας. - **Λοχίτιδα**: Συνέλευση των στρατευμένων πολιτών, πατρικίων και πληβείων. Εξέλεγε τους υπάτους, τους τιμητές και τους πραίτωρες. - **Φυλετική**: Αρχικά συνέλευση των πληβείων, μετά την εξίσωση των τάξεων συμμετείχαν όλοι οι Ρωμαίοι. Ψήφιζε νόμους και εξέλεγε τους κατώτερους άρχοντες. <Fact title="Πορτρέτο Συγκλητικού"> Η σύγκλητος από την εποχή της ίδρυσης της Ρώμης μέχρι και την παρακμή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας αποτέλεσε το σπουδαιότερο πολιτικό σώμα που καθόρισε την τύχη του ρωμαϊκού κράτους. </Fact> ### Συμπεράσματα 📜 - **Κοινωνική Εξίσωση**: Οι κοινωνικοί αγώνες οδήγησαν στην εξίσωση των πατρικίων με τους πληβείους. - **Αριστοκρατικό Καθεστώς**: Η Res publica διατήρησε αριστοκρατικά στοιχεία με κυριαρχία των πατρικίων. - **Συγκλητική Δύναμη**: Η σύγκλητος είχε κεντρικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση της πολιτικής. Η μετάβαση από τη βασιλεία στη δημοκρατία στη Ρώμη αποτέλεσε μια περίοδο κοινωνικών αγώνων και πολιτικών αλλαγών που διαμόρφωσαν τη ρωμαϊκή πολιτεία και την πορεία της προς την κυριαρχία.