Περίληψη Μαθήματος

## Αρχαϊκή Εποχή (750-480 π.Χ.) 🌅 ### Γενικά Χαρακτηριστικά 🌟 Η αρχαϊκή εποχή, από τα μέσα του 8ου αι. π.Χ. έως την πρώτη εικοσαετία του 5ου αι. π.Χ., ήταν μια περίοδος προετοιμασίας και απαρχής της οικονομικής, πολιτικής και πολιτιστικής εξέλιξης του ελληνικού κόσμου. <Fact title='Ορισμός της Αρχαϊκής Εποχής'> Η αρχαϊκή εποχή καλύπτει τα έτη από τα μέσα του 8ου αιώνα π.Χ. έως περίπου το 480 π.Χ. και χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη των πόλεων-κρατών και την εξέλιξη του ελληνικού πολιτισμού. </Fact> ### Δημιουργία Πόλης-Κράτους 🏛️ - **Πόλη-Κράτος**: - Ενότητα γεωγραφικού χώρου και οργανωμένης κοινότητας ανθρώπων. - Κέντρο άσκησης εξουσίας, τειχισμένο άστυ (πόλη) και ύπαιθρος χώρα με μικρότερους οικισμούς. - Οι πολίτες συμμετείχαν στη διαχείριση των κοινών και στη λήψη αποφάσεων. - Επιδιώξεις: ελευθερία, αυτονομία και αυτάρκεια. - **Σημασία Πόλης-Κράτους**: - Ανεξαρτησία και συμμετοχή των πολιτών στην εξουσία. - Εμπόδιο για τη δημιουργία ενιαίου κράτους αλλά κινητήρια δύναμη πολιτισμικής ανάπτυξης. <Fact title='Πολίτευμα και Πόλη-Κράτος'> Ο θεσμός της πόλης-κράτους ήταν σημαντική καινοτομία με μεγάλες συνέπειες για την εξέλιξη του πολιτισμού. Η δημοκρατία, η ποίηση, η φιλοσοφία, η ρητορεία, η πολεοδομία και η επιστήμη γεννήθηκαν μέσα από τη λειτουργία της πόλης-κράτους. </Fact> ### Κοινωνική και Οικονομική Οργάνωση 💰 - **Κρίση Ομηρικής Εποχής**: - Πληθυσμιακή αύξηση, οικονομική κρίση λόγω περιορισμένων εκτάσεων γης και συγκέντρωσης γης σε λίγους. - **Οικονομικές Λύσεις**: - Ανάπτυξη βιοτεχνίας και εμπορίου. - Κατακτητικοί πόλεμοι και εδαφική επέκταση. - Ίδρυση αποικιών. - **Δουλεία**: - Ανάπτυξη θεσμού της δουλείας για να μπορούν οι πολίτες να ασχολούνται με τα κοινά. - Δούλοι: Αγορασμένοι (αργυρώνητοι) ή λόγω χρεών και πολέμων. ### Δεύτερος Αποικισμός 🌍 - **Αίτια Αποικισμού**: - Στενοχωρία λόγω πληθυσμιακής αύξησης. - Έλλειψη πρώτων υλών. - Αναζήτηση νέων αγορών. - Εσωτερικές πολιτικές κρίσεις. - **Αποτελέσματα**: - Εξάπλωση των Ελλήνων στη Μεσόγειο και στον Εύξεινο Πόντο. - Μεταφορά ελληνικού πολιτισμού στις νέες πατρίδες. <Fact title='Ελληνικός Αποικισμός'> Από τα μέσα του 8ου αι. π.Χ. έως τα μέσα του 6ου αι. π.Χ., οι Έλληνες εξαπλώθηκαν στη Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο, δημιουργώντας νέες πόλεις-κράτη αυτόνομες και αυτάρκεις. </Fact> ### Πολιτικά Συστήματα και Μεταβολές 🏛️ - **Πορεία Πολιτευμάτων**: - Βασιλεία → Αριστοκρατία → Ολιγαρχία → Τυραννίδα → Δημοκρατία. - **Οπλιτική Φάλαγγα**: - Στρατιωτικό σώμα που οδήγησε στην ιδέα της ισότητας και στη διεκδίκηση εξουσίας από νέες κοινωνικές ομάδες. - **Νομοθεσία**: - Κωδικοποίηση νόμων από νομοθέτες (π.χ. Δράκων, Σόλων). - Πολιτική βάση διευρύνθηκε με τη νομοθεσία, οδηγώντας σε ολιγαρχικά ή τιμοκρατικά πολιτεύματα. <Fact title='Τυραννία'> Ορισμένοι τύραννοι, όπως ο Πολυκράτης στη Σάμο και ο Πεισίστρατος στην Αθήνα, αναδείχθηκαν σε καλούς ηγέτες που φρόντισαν για την ανάπτυξη της πόλης τους. </Fact> ### Πολιτισμός και Τέχνη 🎨 - **Ποιητικός και Πεζός Λόγος**: - Προσωπικό ύφος στην ποίηση, εκφράζοντας βιώματα και συναισθήματα. - Οι πρώτοι φιλόσοφοι προσπάθησαν να εξηγήσουν τη δημιουργία του κόσμου. - **Αρχιτεκτονική και Τέχνη**: - Ανάπτυξη δωρικού και ιωνικού ρυθμού. - Δημιουργία μεγάλων αγαλμάτων (κούροι και κόρες). - Εξέλιξη κεραμικής τέχνης με μελανόμορφο και ερυθρόμορφο ρυθμό. <Fact title='Τέχνη της Αρχαϊκής Εποχής'> Η αρχαϊκή τέχνη χαρακτηρίζεται από την ανατολίζουσα φάση και την ανάπτυξη του δωρικού και ιωνικού ρυθμού, με εντυπωσιακά αγάλματα και κεραμικά έργα. </Fact> ### Περσικοί Πόλεμοι ⚔️ - **Ιωνική Επανάσταση** (499-494 π.Χ.): - Εξέγερση των Ελλήνων της Ιωνίας κατά της περσικής αυτοκρατορίας. - **Μάχη στο Μαραθώνα** (490 π.Χ.): - Νίκη των Αθηναίων και Πλαταιών κατά των Περσών. - **Εκστρατεία του Ξέρξη** (480-479 π.Χ.): - Συγκρότηση αμυντικής συμμαχίας Ελλήνων κατά των Περσών. - Νίκες Ελλήνων στις Θερμοπύλες, Σαλαμίνα, Πλαταιές και Μυκάλη. <Fact title='Όρκος των Ελλήνων'> «Δεν θα προτιμήσω τη ζωή από την ελευθερία, ούτε θα εγκαταλείψω τους αρχηγούς, ούτε ζωντανούς, ούτε πεθαμένους...» </Fact> ### Συμπεράσματα 🧐 Η αρχαϊκή εποχή ήταν καθοριστική για την ανάπτυξη του ελληνικού πολιτισμού και των πόλεων-κρατών. Οι κοινωνικές, πολιτικές και πολιτιστικές αλλαγές που σημειώθηκαν κατά την περίοδο αυτή έθεσαν τις βάσεις για τις επόμενες εξελίξεις στην κλασική εποχή.