Περίληψη Μαθήματος

## Η Ελλάδα στα τέλη του 19ου αιώνα 🇬🇷 Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα η Ελλάδα προσπαθούσε να φτάσει το επίπεδο οργάνωσης των ανεπτυγμένων κρατών. Ωστόσο, αντιμετώπιζε εσωτερικά προβλήματα, όπως η ληστεία και η οικονομική κρίση. Ο 19ος αιώνας τελείωσε με τον ατυχή Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897. --- ### Η Ελλάδα στον 19ο αιώνα 📜 #### Συνταγματική αλλαγή και πολιτική σταθερότητα ⚖️ - **Σύνταγμα του 1864:** Βασισμένο στα Συντάγματα του Βελγίου και της Δανίας, καθιέρωσε το σύστημα της μίας Βουλής με θητεία τεσσάρων χρόνων. - **Παρεμβάσεις του βασιλιά Γεωργίου:** Ο βασιλιάς Γεώργιος συνέχιζε να επηρεάζει τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. #### Αρχή της δεδηλωμένης 🏛️ - **1875:** Με τις ενέργειες του Τρικούπη, καθιερώθηκε η αρχή της δεδηλωμένης. Ο βασιλιάς ήταν υποχρεωμένος να αναθέτει τον σχηματισμό κυβέρνησης στον αρχηγό του κόμματος που είχε την πλειοψηφία στη Βουλή. --- #### Πολιτικά κόμματα και οικονομικά προβλήματα 💰 - **Δυο κυριότεροι πολιτικοί σχηματισμοί:** - **Κόμμα Χαρίλαου Τρικούπη:** Υποστήριζε τον εξευρωπαϊσμό της χώρας. - **Κόμμα Θεόδωρου Δηλιγιάννη:** Στηριζόταν στα φτωχά κοινωνικά στρώματα. - **Οικονομική κρίση (1880s):** Τα δάνεια εξαντλήθηκαν γρήγορα και η κατάρρευση του εμπορίου της σταφίδας επιδείνωσε την κατάσταση. - **Πτώχευση του 1893:** Αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης. --- #### Ληστεία και κοινωνική αναταραχή 🕵️‍♂️ - **Ληστεία:** Συμμορίες δρούσαν στην ύπαιθρο και δημιουργούσαν ταραχές ακόμα και στα προάστια της πρωτεύουσας. - **Απαγωγή Άγγλων περιηγητών (1870):** Η απαγωγή και δολοφονία στο χωριό Δήλεσι δυσφήμισε την Ελλάδα στο εξωτερικό. --- #### Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1897 ⚔️ - **Αιτία:** Επαναστατικό κίνημα στην Κρήτη. - **Εισβολή Τούρκων:** Τουρκικές δυνάμεις εισέβαλαν στη Θεσσαλία και Στερεά Ελλάδα. - **Αποτέλεσμα:** Ήττα του ελληνικού στρατού και υποχρέωση της Ελλάδας να πληρώσει αποζημίωση στην Τουρκία. Οι Μεγάλες Δυνάμεις ανέλαβαν τη διαχείριση των εσόδων του κράτους. --- #### Γλωσσικό ζήτημα και πολιτισμός 📝 - **Γλωσσικό ζήτημα:** Διαμάχη για την επίσημη γλώσσα του κράτους (δημοτική ή καθαρεύουσα). - **Λογοτεχνία:** Σημαντικοί λογοτέχνες ήταν ο Κωστής Παλαμάς, Κωνσταντίνος Καβάφης, Γεώργιος Βιζυηνός και Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. - **Γλυπτική και ζωγραφική:** Γιαννούλης Χαλεπάς στη γλυπτική και Νικηφόρος Λύτρας, Νικόλαος Γύζης, Κωνσταντίνος Βολανάκης, Γεώργιος Ιακωβίδης στη ζωγραφική. --- ### Γλωσσάρι 📚 - **Νομάδες κτηνοτρόφοι:** Κτηνοτρόφοι που μετακινούνται από τόπο σε τόπο. - **Γλωσσικό ζήτημα:** Διαμάχη για την επίσημη γλώσσα του κράτους (δημοτική ή καθαρεύουσα). --- ### Οι πηγές αφηγούνται... 📜 #### Η αρχή της δεδηλωμένης > «Για να διορθωθεί η κατάσταση πρέπει να γίνει ειλικρινά αποδεκτή η θεμελιώδης αρχή της κοινοβουλευτικής κυβέρνησης, ότι δηλαδή τα υπουργεία λαμβάνονται από την πλειοψηφία στη Βουλή. Ενόσω η Βασιλεία προσφέρει την εξουσία, τη διάλυση και τις επεμβάσεις ως βραβείο στις μειοψηφίες της Βουλής, θα πολλαπλασιάζονται επ' άπειρον οι μνηστήρες της εξουσίας. Όταν όμως (η Βασιλεία) αποφασίσει ειλικρινά να δηλώσει ότι μόνο την πλειοψηφία θα καλεί στην εξουσία, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι και στην Ελλάδα, όπως και αλλού, δεν θα μείνει για πολύ έκθετο το επίζηλο αυτό έπαθλο, αλλά θα συνεννοηθούν οι μειοψηφίες για τις υποχωρήσεις, που πρέπει να γίνουν σε κάθε περίπτωση, ώστε να συγχωνευθούν σε πλειοψηφία.» > - *Άρθρο του Χαρίλαου Τρικούπη στην εφημερίδα Καιροί, 29 Ιουνίου 1874.* --- #### Η κορινθιακή σταφίδα > «Η κορινθιακή σταφίδα καλλιεργείται από τον Ισθμό ως την Αρκαδία, σ' όλες σχεδόν τις ακτές, βόρειες και δυτικές, του Μοριά. Ο καρπός έχει ένα χρώμα γαλαζωπό και μέγεθος φραγκοστάφυλου. Δεν έχει κουκούτσια και είναι κρεμασμένος σε μακρουλά τσαμπιά. Μαζεύουν την κορινθιακή σταφίδα την ίδια εποχή με όλα τα άλλα σταφύλια. Μόλις την κόψουν, την ξεραίνουν στο φούρνο, την αμπαλάρουν και την στέλνουν στη Αγγλία. Αν η Ελλάδα σταματούσε να παράγει αυτούς τους μικρούς πολύτιμους καρπούς, δεν θα υπήρχαν πια ούτε plum-puddings, ούτε plum-cakes (πουτίγκες και κέικ), ούτε καμιά απ' αυτές τις λιχουδιές που έχουν για βάση τους την κορινθιακή σταφίδα. Αν η αρρώστεια της σταφίδας που κατέστρεψε στα 1852 τα δύο τρίτα της σοδειάς, είχε χτυπήσει τα κλήματα, η Αγγλία θα στερούνταν την πιο αγνή της απόλαυση και η Ελλάδα το πιο ουσιαστικό από τα εισοδήματά της.» > - *Έντμοντ Αμπού, Η Ελλάδα τον Όθωνος.* --- #### Χαιρετισμός των νεκρών Φιλελλήνων (1897) > «Ω παλικάρια αλλόγλωσσα κι αλλόφυλα και ξένα, > αλλά σαν απ' των σπλάχνων μας τα σπλάχνα φυτρωμένα. > Απ' τα νερά της Μεσογείου στα κύματα του Αδρία > Κι από του Πίνδου τα έλατα στων Άλπεων τα χιόνια > πέρα ως τη χώρα της κιτριάς κι ως τη χρυσή Ιταλία > και ως του παγοστέφανου Βοριά τα μεγαλεία > τα ονόματά σας ο τρανός ο αντίλαλος ας φέρει > ω ξένοι, απ' της Ελλάδας σας ολόφεγγο αστέρι.» > - *Κ. Παλαμάς* --- ### Ματιά στο παρελθόν 🔍 #### Η Μετανάστευση 🚢 - **Οικονομική κρίση:** Προκάλεσε μεγάλα προβλήματα στον αγροτικό πληθυσμό. - **Μετανάστευση:** Πολλοί άνδρες, κυρίως από την Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα, αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό. - **Προορισμός:** Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ήταν δημοφιλής προορισμός. - **Αφετηρία:** Ήταν η αφετηρία μιας μεταναστευτικής κίνησης που συνεχίστηκε και τον 20ο αιώνα.