Περίληψη Μαθήματος

## 🏅 Το Αλβανικό Έπος 🏅 Το 1939 ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο έναν χρόνο αργότερα, στις 28 Οκτωβρίου 1940, όταν της επιτέθηκαν οι Ιταλοί. ### Ιστορική Γραμμή 📜 - Μετά την ήττα της στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γερμανία: - Έχασε αρκετά εδάφη - Εξαναγκάστηκε να πληρώσει μεγάλες αποζημιώσεις - Μείωσε δραστικά το στρατό της - Η ηττημένη Βουλγαρία υποχρεώθηκε να παραχωρήσει τη Δυτική Θράκη στην Ελλάδα. - Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου: - Πολλά δημοκρατικά πολιτεύματα κατέρρευσαν και τα διαδέχθηκαν δικτατορίες - Στη Γερμανία, το 1933, ο Αδόλφος Χίτλερ ανέλαβε την εξουσία - Στην Ιταλία, από το 1922, είχε επικρατήσει ο Μπενίτο Μουσολίνι - Το 1936, η Ιταλία συμμάχησε με τη Γερμανία (άξονας Ρώμης-Βερολίνου), προσπαθώντας να κυριαρχήσει στη Μεσόγειο και στα Βαλκάνια - Οι φόβοι δεν άργησαν να επαληθευτούν: - Ο Χίτλερ ανάγκασε την Αυστρία να ενωθεί με τη Γερμανία και εισέβαλε στην Τσεχοσλοβακία - Ο ιταλικός στρατός κατέλαβε το 1939 την Αλβανία ### Η Προετοιμασία της Ελλάδας για τον Πόλεμο 💪 - Ο Ιωάννης Μεταξάς είχε ήδη από το 1936 φροντίσει για τη στρατιωτική προετοιμασία της χώρας: - Διπλασίασε τις πολεμικές δαπάνες - Δημιούργησε αξιόπιστο πυροβολικό - Εκπόνησε σχέδια μάχης για ενδεχόμενες επιθέσεις από τη Βουλγαρία και την Ιταλία ### Έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου 🌍 - Το 1939 ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος όταν ο γερμανικός στρατός εισέβαλε στην Πολωνία. - Πολλές χώρες της Ευρώπης κήρυξαν πόλεμο στις δυνάμεις του Άξονα: - Αγγλία - Γαλλία - Ο πόλεμος γρήγορα επεκτάθηκε και έγινε παγκόσμιος: - Ο Άξονας συμμάχησε με την Ιαπωνία - Οι Σύμμαχοι περιλάμβαναν τη Ρωσία και αργότερα τις ΗΠΑ ### Η Ελλάδα στον Πόλεμο 🇬🇷 - Η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο τον Οκτώβριο του 1940. - Προηγήθηκαν εχθρικές ιταλικές ενέργειες: - Ο τορπιλισμός του καταδρομικού «Έλλη» από ιταλικό υποβρύχιο, τον Δεκαπενταύγουστο του 1940, στο λιμάνι της Τήνου - Στις 28 Οκτωβρίου 1940, ο Ιταλός πρέσβης στην Αθήνα Γκράτσι επέδωσε στον Μεταξά τελεσίγραφο ζητώντας την παράδοση της χώρας. - Η άρνηση του Μεταξά εξ ονόματος όλων των Ελλήνων σήμανε την αρχή του πολέμου. ### Η Επική Αντίσταση 💪 - Λίγο αργότερα, ιταλικά στρατεύματα εισέβαλαν από τα ελληνοαλβανικά σύνορα, με σκοπό να καταλάβουν αρχικά την Ήπειρο. - Ταυτόχρονα, μία ομάδα Αλπινιστών διείσδυσε στη Βόρεια Πίνδο για να χτυπήσει στα νώτα τους οχυρωμένους Έλληνες και να εμποδίσει την άφιξη ενισχύσεων από τη Θεσσαλία. - Ο ελληνικός στρατός αμύνθηκε με επιτυχία: - Οι Ιταλοί Αλπινιστές εξουδετερώθηκαν στις χιονισμένες χαράδρες του Σμόλικα - Στα μέσα Νοεμβρίου του 1940, οι Έλληνες στρατιώτες αντεπιτέθηκαν - Οι Ιταλοί αναγκάστηκαν να αποσυρθούν στο εσωτερικό της Αλβανίας - Οι Έλληνες μπήκαν στη Βόρεια Ήπειρο - Η περαιτέρω προώθησή τους ήταν δύσκολη λόγω του ορεινού εδάφους και του βαρύτατου χειμώνα. ### Γλωσσάρι 📚 - **Τορπιλισμός**: Χτύπημα με υποβρύχιο βλήμα που ονομάζεται τορπίλη και προκαλεί ανατίναξη. - **Τελεσίγραφο**: Έγγραφο με το οποίο οι Ιταλοί απαιτούσαν την άνευ όρων παράδοση της Ελλάδας. - **Αλπινιστές**: Ιταλοί στρατιώτες εξασκημένοι στον πόλεμο σε ορεινό έδαφος. - **Κρυοπαγήματα**: Η νέκρωση των άκρων (χεριών και ποδιών) από το υπερβολικό κρύο. --- ### Οι πηγές αφηγούνται... 📖 #### Ημερήσια Διαταγή του Διοικητή του Αποσπάσματος Πίνδου Συνταγματάρχη Κων. Δαβάκη προς τους αξιωματικούς του (3 Σεπτεμβρίου 1940) > «Ο Λεωνίδας εις τας Θερμοπύλας, ο Διάκος στην Αλαμάνα είναι ηρωισμοί άφθαστοι, που σπανίως η ιστορία έχει να παρουσιάση. Εμπνευστήτε λοιπόν από το δίκαιον της αποστολής μας, από την ιστορίαν μας και εμπνεύσατε και τους στρατιώτας σας. Καθένας από σας να πεισθή βαθέως ότι από αυτόν και μόνον εξαρτάται η επιτυχία. Και έαν όλοι από των Διοικήσεων μέχρι του τελευταίου Ημιονηγού ούτω σκεφθώσι και αναλόγως πράξωσι, η επιτυχία είναι εξησφαλισμένη. Μη σας τρομάζη η τυχόν υλική υπεροχή του αντιπάλου. Τον υλικόν αξίζει όσον και οι άνδρες που το χειρίζονται. Και ξέρετε πολύ καλά τι είδος άνδρες θα χειρισθούν το υλικό του αντιπάλου. Οι Επαναστάται του '21 με ξύλα και δρεπάνια αντιμετώπισαν Στρατόν της εποχής επιστημονικώς οπλισμένον χάρις εις το εξυψωμένον ηθικόν των... Σήμερον εμείς με οπλισμόν σχεδόν ισάξιον του αντιπάλου θα υστερήσωμεν των προγόνων μας; Με το ανώτερον ηθικόν μας, με το δίκαιον του αγώνος μας, με τη δύναμιν του Θεού, θα εξέλθωμεν νικηφόροι της δοκιμασίας. Η πίστις μετακινεί όρη: φαντασθήτε τι κάμνει όταν πρόκειται να ωρισθή αντιμέτωπος των Ιταλών». > *- Θεόδωρος Α. Νημάς, Τρικαλινά, τόμ. 28, Τρίκαλα 2008, σ. 171.* #### Η 28η Οκτωβρίου 1940 στην Αθήνα > «Σιγά-σιγά η Αθήνα παίρνει το ύφος των μεγάλων εθνικών εορτών, κάτι που θυμίζει λχ. τα Εκατόχρονα της Ελληνικής Επανάστασης, αλλά πιο αυθόρμητα και πιο νεανικά. Καιρός θαυμάσιος, καταγάλανος ουρανός. Πλήθη νέων, με στολές της ΕΟΝ ή με πολιτικά, έχουν χυθεί στους κεντρικούς δρόμους, με λάβαρα, σημαίες, δάφνες, μουσικές. Κρα τούν εικόνες του βασιλιά, του Μεταξά, του καταδρομικού Έλλη με την επιγραφή: Δεν λησμονούμε. Ο κόσμος συμμετέχει σ' αυτές τις εκδηλώσεις, χειροκροτεί, ζητωκραυγάζει. Είχα πολλά, παρά πολλά χρόνια να δω τέτοιο ενθουσιασμό στην Αθήνα. Αισθάνεται κανείς ένα πάθος μες στον αέρα, ένα φανατισμό, μια λεβεντιά. Ξύπνησε το ελληνικό φιλότιμο, είναι κάτι ωραίο. Και μια τέλεια εθνική ενότητα. Είναι η πρώτη φορά στη ζωή μου που αισθάνομαι τέτοιαν ομόνοια να βασιλεύει στον τόπο: Κανείς δεν σκέπτεται αυτή τη στιγμή ότι ο εχθρός είναι δέκα φορές ισχυρότερος, ότι ο θάνατος κρέμεται από πάνω μας μέσα σ' αυτόν τον λαμπρό ουρανό. Αισθάνομαι μια μεγάλη αγάπη για τον ελληνικό λαό, μια αγάπη γεμάτη αλληλεγγύη, στοργή και αντρική εκτίμηση. Είναι ένας όμορφος, λεβέντικος, ευγενικός και έξυπνος λαός, είναι ένας λαός που αξίζει περισσότερο από ορισμένους μεγάλους λαούς του κόσμου και ασφαλώς πολύ περισσότερο απ' αυτούς τους ξιπασμένους που ξεκίνησαν σήμερα να μας κατακτήσουν». > *- Γιώργος Θεοτοκάς, Τετράδια Ημερολογίου 1939-1953, σ. 170-171.* #### Από το Ημερολόγιο του οπλίτη Δημήτριου Λουκάτου (22 Φεβρουαρίου 1941) > «Οι συνάδελφοί μου συμπεραίνουν τα γνωστά: Γιατί ρε παιδιά! Τι φταίνε κι αυτοί! Σάμπως δεν έχουν μάννα και πατέρα; Σάμπως τον θέλουν τον πόλεμο; Ένας όμως από τους Κρητικούς της ομάδας έχει αντιρρήσεις: "Τους κερατάδες. Το ίδιο σόι είναι όλοι τους. Μπαμπέσηδες! Τι τους φυλάνε;". Κάτι καταλαβαίνουν οι Ιταλοί και με ρωτάνε: "Τι λέει αυτός;". Τους απαντώ: "Είναι θυμωμένος με τον Μουσολίνι". Ο μηχανικός της Μπολώνια προσθέτει: "Και μ' εμάς". Ώσπου να ετοιμαστεί η συνοδεία, κουβεντιάζουμε: "Θα σας νικήσουμε, γιατί έχουμε το δίκιο με το μέρος μας. Μας επιτεθήκατε πρώτοι". Μου λέει καπνίζοντας: "Από δω που βρισκόμαστε, τώρα, ούτε εμείς μπορούμε να κουνήσουμε σας, ούτε σεις εμάς. Είμαστε τώρα καλά οχυρωμένοι. Και όλο οχυρωνόμαστε. Βέβαια, το ίδιο θα κάνετε κι εσείς". "Λοιπόν, του λέω, τι θα γίνει;". "Dio lo sa" μου λένε...». > *- Δημήτριος Λουκάτος, Οπλίτης στο αλβανικό μέτωπο, Ημερολογιακές σημειώσεις, 1940-41.* --- ### Ματιά στο Παρελθόν 🔍 #### Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος 💥 Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 1939, όταν η ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ εισέβαλε στην Πολωνία. Σύντομα εμπλέχθηκαν σ' αυτόν οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, οι ΗΠΑ και πολλά κράτη από άλλες ηπείρους. Ο πόλεμος ήταν το ολέθριο επακόλουθο της αποτυχίας στην εφαρμογή των όρων ειρήνης που είχαν τερματίσει τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο την περίοδο 1919-1920.