Περίληψη Μαθήματος

## Η Φιλική Εταιρεία 🤝 Η **Φιλική Εταιρεία** ιδρύθηκε επτά χρόνια πριν από την έναρξη της Μεγάλης Επανάστασης του 1821, με σκοπό να συντονίσει τις προσπάθειες των υπόδουλων Ελλήνων για την απελευθέρωσή τους. Η οργάνωση ιδρύθηκε μυστικά στην Οδησσό της Ρωσίας το 1814, από τρεις άσημους εμπόρους: τον Εμμανουήλ Ξάνθο, το Νικόλαο Σκουφά και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ. ### Οι Έλληνες κάτω από την οθωμανική και τη λατινική κυριαρχία (1453-1821) 📜 Οι ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας προχώρησαν στην εγγραφή μελών στις ελληνικές παροικίες του εξωτερικού και στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, ενθαρρυμένοι από το επαναστατικό πνεύμα του Ρήγα Βελεστινλή, τους αγώνες του Λάμπρου Κατσώνη και των Σουλιωτών καθώς και την αναταραχή που προκαλούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία απείθαρχοι πασάδες. Οι Φιλικοί, όπως αποκαλούνταν τα μέλη της, χρησιμοποιούσαν κρυπτογραφικό κώδικα για να επικοινωνούν μεταξύ τους και υπέγραφαν με ψευδώνυμα. Η μύηση τους στην οργάνωση είχε τη μορφή ιεροτελεστίας, που τη σφράγιζε ο όρκος μπροστά σε ιερέα. 📜 - ✨ Οι Φιλικοί άφηναν να εννοείται ότι πίσω από την Εταιρεία υπήρχε μια Μεγάλη Δύναμη που ήθελε την απελευθέρωση των Ελλήνων. - 🕵️ Πολλοί πίστευαν ότι πίσω από τη μυστική Αρχή της Φιλικής Εταιρείας κρυβόταν η Ρωσία. - 💰 Οι ηγέτες της γνώριζαν καλά, παρόλο που δεν το φανέρωναν, ότι η οργάνωση στηριζόταν στον ενθουσιασμό των λογίων πατριωτών και στα χρήματα που κατέβαλλαν τα εγγραφόμενα μέλη της, ιδίως οι υπάλληλοι και οι έμποροι. - 🏆 Ήταν ένα σχέδιο παράτολμο για όποιον λογάριαζε τα εμπόδια που υπήρχαν, το οποίο όμως τελικά πέτυχε. ### Οι Πρωταγωνιστές του Αγώνα 🗡️ Τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας στην αρχή ήταν ελάχιστα. Το 1818, όμως, η οργάνωση μετέφερε την έδρα της στην καρδιά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη. Τότε η στρατολόγηση μελών επεκτάθηκε σε ολόκληρη την Οθωμανική Αυτοκρατορία και στη σημερινή Ελλάδα. Σ' αυτήν μυήθηκαν πολλοί από τους πρωταγωνιστές του Αγώνα, όπως: - Ο αρχιμανδρίτης **Γρηγόριος Δίκαιος** ή **Παπαφλέσσας**. - Ο πρώην κλέφτης **Θεόδωρος Κολοκοτρώνης**. - Οι οπλαρχηγοί **Ιωάννης Φαρμάκης** και **Γεωργάκης Ολύμπιος**. - Και αρκετοί άλλοι. Την οργάνωση βοήθησε αποφασιστικά και ο μεγαλέμπορος **Παναγιώτης Σέκερης**, που πρόσφερε μεγάλο μέρος της περιουσίας του. 💸 Τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας σταδιακά αυξήθηκαν. Οι ηγέτες της πρότειναν στον **Ιωάννη Καποδίστρια**, που ήταν τότε υπουργός των Εξωτερικών της Ρωσίας, να τεθεί επικεφαλής της. Εκείνος αρνήθηκε, γιατί πίστευε ότι οι συνθήκες που επικρατούσαν στην Ευρώπη δεν ήταν ευνοϊκές για τους Έλληνες. Μετά την άρνησή του, η αρχηγία προσφέρθηκε το 1820 στον **Αλέξανδρο Υψηλάντη**, στρατηγό και υπασπιστή του Τσάρου, ο οποίος δέχτηκε με προθυμία τον ανώτατο τίτλο του Γενικού Εφόρου λαμβάνοντας άδεια απουσίας δυο χρόνων από τη ρωσική αυλή. 🎖️ ### Σχέδια για τη Μεγάλη Επανάσταση 🗺️ Με την προσχώρηση του Υψηλάντη, εντάθηκαν οι προετοιμασίες για τη Μεγάλη Επανάσταση. Σύμφωνα με τα σχέδια των Φιλικών: - Η Επανάσταση επρόκειτο να ξεκινήσει ταυτόχρονα στη **Μολδοβλαχία** και στην **Πελοπόννησο**, ώστε να διασπαστεί ο οθωμανικός στρατός. - Ο οθωμανικός στρατός βρισκόταν ήδη σε πόλεμο με τον **Αλή Πασά** στα Ιωάννινα, ενώ και στην **Κωνσταντινούπολη** θα ξεσπούσαν ταραχές. - Ζητήθηκε επίσης από τους **Σέρβους** και τους **Βούλγαρους**, που ήταν κι αυτοί υπόδουλοι των Οθωμανών Τούρκων, να επαναστατήσουν. - Πιθανή φαινόταν και η εμπλοκή των **Ρώσων**, αν οι Τούρκοι περνούσαν τον Δούναβη. ### Γλωσσάρι 📖 - **Απείθαρχοι πασάδες**: Πασάδες που δεν υπάκουαν πάντοτε στις διαταγές του Σουλτάνου. - **Κρυπτογραφικός κώδικας**: Η γραφή με σύμβολα, προκειμένου να μην γίνεται κατανοητή από άλλους. - **Μολδοβλαχία**: Πρόκειται για τις δύο ημιαυτόνομες περιοχές στα βόρεια σύνορα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τη Μολδαβία και τη Βλαχία, τις οποίες κατά τον 18ο αιώνα κυβερνούσαν Έλληνες Φαναριώτες. Σήμερα κατά το μεγαλύτερο μέρος τους αποτελούν τμήμα της Ρουμανίας. - **Δούναβης**: Ποταμός της Κεντροανατολικής Ευρώπης. ### Οι πηγές αφηγούνται... 📜 #### Ο όρκος των Φιλικών 📝 > «Ορκίζομαι οικειοθελώς ενώπιον του αληθινού Θεού ότι θα είμαι για όλη μου τη ζωή απόλυτα πιστός στην Εταιρεία. Ορκίζομαι ότι δεν θα φανερώσω το παραμικρό από τα Σημεία και τους λόγους της, ούτε θα σταθώ για κανέναν λόγο η αφορμή να καταλάβουν ποτέ οι άλλοι, ούτε οι συγγενείς ούτε ο Πνευματικός ούτε ο φίλος μου, ότι γνωρίζω ο,τιδήποτε σχετικά με αυτά... Ορκίζομαι ότι θα τρέφω στην καρδιά μου αδιάλλακτο μίσος κατά των τυράννων της Πατρίδας μου, κατά των οπαδών και κατά των ομοφρόνων τους. Θα ενεργώ πάντα με τρόπο που να τους βλάπτει και όταν το επιτρέψουν οι εξελίξεις θα συμβάλλω στην πλήρη καταστροφή τους». #### Προετοιμασία της Επανάστασης 🗡️ > «Κατάλαβα τότε, πως ό,τι κάνουμε θα το κάνουμε μόνοι μας και ότι δεν έχουμε καμία ελπίδα από τους ξένους. Ο Τζωρτζ* πήγε στη Νεάπολη, έγινε εκεί στρατηγός. Με προσκάλεσε με δύο γράμματά του, αλλά επειδή ήξερα για την Εταιρία δεν δέχθηκα, αλλά κοίταξα πότε θα επαναστατήσουμε για την πατρίδα μας. Για την Εταιρία μου είπε ο Πάγκαλος**. Έπειτα πέρασε ο Αριστείδης ο Παπάς και ο Αναγνωσταράς μου έφερε γράμμα από την Εταιρία, και τότε άρχισα να κατηχώ κι εγώ διάφορους στην Ζάκυνθο και την Κεφαλονιά και διάφορους καπεταναίους σπετσιώτικων και υδραίικων καραβιών. Στα 1820 έλαβα γράμματα από τον Υψηλάντη για να είμαι έτοιμος, όπως και όλοι οι δικοί μας. Εικοστή πέμπτη Μαρτίου ήταν η μέρα της γενικής επανάστασης». ### Ματιά στο παρελθόν 🔍 #### Η Ιερή Συμμαχία 🛡️ Η σύσταση της Φιλικής Εταιρείας έγινε σε μια ιδιαίτερα δυσμενή για την ελληνική υπόθεση στιγμή. Το 1815 νικήθηκε οριστικά ο Ναπολέοντας και οι φιλελεύθερες ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης παραμερίστηκαν. Τότε ιδρύθηκε η Ιερή Συμμαχία με πρωτοβουλία των νικητών (κυρίως της Αυστρίας, της Ρωσίας και της Πρωσίας), οι οποίοι επιθυμούσαν να διατηρηθεί το «παλαιό μοναρχικό καθεστώς». Για τον λόγο αυτό, ήταν αντίθετοι σε κάθε επαναστατική κίνηση, καταδικάζοντάς την ως επικίνδυνη. --- Οι προσπάθειες της Φιλικής Εταιρείας αποτέλεσαν ένα σημαντικό βήμα προς την απελευθέρωση των Ελλήνων και την ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Η θυσία και ο ενθουσιασμός των μελών της παραμένουν αξέχαστα. 🕊️