Περίληψη Μαθήματος

## Η Διαμόρφωση της Μεσαιωνικής Ελληνικής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας 🏛️ ### Όροι-Κλειδιά της Ενότητας 🗝️ - Σταθεροποίηση συνόρων - Στρατιωτική αντεπίθεση - Ενίσχυση ελληνικότητας - Κεντρικές διοικητικές υπηρεσίες - Επέκταση θεμάτων - Στρατιώτης-αγρότης - Αύξηση πληθυσμού - Κακώσεις - Ανάπτυξη εμπορίου και βιοτεχνίας ### α. Παγίωση και Επέκταση των Αλλαγών 🌍⚔️ **Σταθεροποίηση και Αντεπίθεση:** Κατά τον 7ο αιώνα, το Βυζάντιο απομακρύνθηκε από τις ρωμαϊκές καταβολές του, με σημαντικές αλλαγές να γίνονται κατά τη διάρκεια των δυναστειών της Ισαυρικής (717-802) και του Αμορίου (802-867). Τα σύνορα με το Χαλιφάτο σταθεροποιήθηκαν στην Μ. Ασία και η βυζαντινή αντεπίθεση άρχισε στα μέσα του 9ου αιώνα. > **Αναδιοργάνωση της Πελοποννήσου (806):** > "Ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Α' έστειλε στρατηγό στην Πελοπόννησο που υπέταξε τους Σκλαβήνους και εκχριστιάνισε τους βαρβάρους, αποκαθιστώντας τους παλιούς κατοίκους στις πατρίδες τους." > *Χρονικόν της Μονεμβασίας* **Ενίσχυση της Ελληνικότητας:** Ο ελληνικός χαρακτήρας της αυτοκρατορίας ενισχύθηκε, ενώ η χρήση της λατινικής περιορίστηκε. Οι κεντρικές διοικητικές υπηρεσίες του κράτους οργανώθηκαν περαιτέρω, ενώ τα θέματα (διοικητικές περιφέρειες) επεκτάθηκαν στη Μ. Ασία και τα Βαλκάνια. Οι στρατηγοί-διοικητές των θεμάτων είχαν μεγάλη δύναμη, οδηγώντας συχνά σε εξεγέρσεις. > **Οι λεγόμενες κακώσεις του Νικηφόρου:** > "Διαταγή στρατολόγησης των φτωχών, αναθεώρηση των φορολογικών καταλόγων και κατάργηση φοροαπαλλαγών." > *Θεοφάνης, Χρονογραφία* **Στρατιώτες-Αγρότες:** Ο στρατός του θέματος αποτελούνταν από στρατιώτες-αγρότες με δικά τους κτήματα, που καλούνταν για υπηρεσία σε περίπτωση εχθρικής επίθεσης. Αυτή η στρατιωτική διάρθρωση μείωσε τη χρήση μισθοφόρων και ενίσχυσε τη μικρή και μεσαία αγροτική ιδιοκτησία. > **Υποχρεώσεις του στρατιώτη-αγρότη:** > "Οι στρατιώτες καλούνταν να παρουσιάζονται με άλογα και πολεμικές άμαξες, αλλά πολλοί αντιμετώπιζαν δυσκολίες όπως η απώλεια των ζώων τους." > *Βίος Αγίου Φιλαρέτου* ### β. Ανάκαμψη της Οικονομίας 💰🌾 **Οικονομική Ανάκαμψη:** Οι πρώτες ενδείξεις οικονομικής ανάκαμψης εμφανίστηκαν στα χρόνια του Κωνσταντίνου Ε' (741-775). Στο μεταίχμιο από τον 8ο προς τον 9ο αιώνα, ο πληθυσμός αυξήθηκε αισθητά, ενώ ξεπεράστηκε η κρίση στην οικονομία. Αυξήθηκαν τα κρατικά έσοδα, και το εμπόριο και η βιοτεχνία αναζωογονήθηκαν. > **Κακώσεις του Νικηφόρου Α':** > "Οι τολμηρές οικονομικές μεταρρυθμίσεις του Νικηφόρου Α' στόχευαν στην ανάκαμψη του εμπορίου και την αύξηση των κρατικών εσόδων." > *Θεοφάνης, Χρονογραφία* Οι μεταρρυθμίσεις αυτές περιλάμβαναν: - Μετακίνηση πληθυσμών στις σκλαβηνίες. - Στρατολόγηση φτωχών με έξοδα των συγχωριανών τους. - Αναθεώρηση φορολογικών καταλόγων και αύξηση τελών. - Κατάργηση φοροαπαλλαγών. - Επιβολή καπνικού φόρου αναδρομικά στους παροίκους. - Δάνειο με υψηλό τόκο σε επιφανείς εφοπλιστές για την ανάπτυξη του εμπορίου. --- Η σταθεροποίηση των συνόρων, η ενίσχυση της ελληνικότητας, η στρατιωτική αντεπίθεση και η οικονομική ανάκαμψη οδήγησαν στη διαμόρφωση της μεσαιωνικής ελληνικής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από σημαντικές διοικητικές και στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις, ανάπτυξη του εμπορίου και βιοτεχνίας, καθώς και ενίσχυση της αγροτικής οικονομίας. 🌟