8. Η μεγάλη σφαγή του Ηρακλείου και η λύση του Κρητικού Ζητήματος 🗡️

Για την ομαλή μετάβαση της εσωτερικής διοίκησης της Κρήτης από το σουλτανικό σύστημα στο νέο καθεστώς της αυτονομίας , έπρεπε να εγκατασταθούν στις διάφορες θέσεις οι νέοι υπάλληλοι του Εκτελεστικού της Κρήτης . Καθώς απόσπασμα του αγγλικού στρατού εγκαθιστούσε στο Ηράκλειο τους φορολογικούς υπαλλήλους το πρωί της 25ης Αυγούστου 1898, εξαγριωμένοι Τούρκοι, με την παρότρυνση των τουρκικών στρατιωτικών και διοικητικών αρχών, κινήθηκαν σε μια πρωτοφανούς αγριότητας σφαγή του άμαχου πληθυσμού, σε εμπρησμούς και λεηλασίες σπιτιών και καταστημάτων των χριστιανών. 🏘️🔥 Μεταξύ των θυμάτων ήταν και ο Λυσίμαχος Καλοκαιρινός, Υποπρόξενος της Αγγλίας στο Ηράκλειο, καθώς και 17 Άγγλοι στρατιώτες. Ο αγγλικός στόλος αναγκάστηκε να κανονιοβολήσει την πόλη, ολοκληρώνοντας την καταστροφή. 💥

Η μεγάλη σφαγή του Ηρακλείου επέσπευσε τη λύση του Κρητικού Ζητήματος . Τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία παρουσίασαν το δράμα της πόλης του Ηρακλείου με τα μελανότερα χρώματα και δημοσίευσαν καταλόγους των θυμάτων και των προσφύγων. Η πόλη τέθηκε υπό την αυστηρή επιτήρηση των στρατευμάτων των Μ. Δυνάμεων και άρχισαν ανακρίσεις για την ανεύρεση και τιμωρία των πρωταιτίων. 👮 Το Εκτελεστικό της Κρήτης απηύθυνε αγωνιώδεις εκκλήσεις προς τον κρητικό λαό, σε μια προσπάθεια να συγκρατήσει τα εξημμένα πνεύματα, να ελέγξει με ψυχραιμία την κατάσταση και να επισπεύσει την τιμωρία των ενόχων, ικανοποιώντας το περί δικαίου αίσθημα του χριστιανικού στοιχείου. Η διαδικασία της τιμωρίας των ενόχων άρχισε στις 8 Σεπτεμβρίου 1898. Απαγχονίστηκαν 17 σημαίνοντες τουρκοκρητικοί, που θεωρήθηκαν πρωταίτιοι και υποκινητές των βιαιοπραγιών, ενώ πολλοί άλλοι καταδικάστηκαν σε πολυετείς φυλακίσεις και εξορίες. ⚖️

✝️ Ο Πρόεδρος του Εκτελεστικού Ιω. Σφακιανάκης προς τους χριστιανούς της Κρήτης (7/9/1898):

«Η στάσις μας πρέπει να είναι αυστηρώς αμυντική. Έχομεν μέγαν φόβον να μη διαταραχθούν αι χαλεπώς ενέργειαι των Δυνάμεων, αλλά να αναμείνωμεν ησύχως το αποτέλεσμα και τότε να αποφασίσωμεν μετά ψυχραιμίας τον δρόμον που θα βαδίσωμεν...»

📜 Έγγραφο του Μητροπολίτη Κρήτης Ευμενίου Στρουμπάκη προς τον πρόξενο της Αγγλίας Sir Alfred Billiotti:

«...δηλούμεν τη Υμετέρα Εξοχότητι ότι καίτοι πολυάριθμοι μωαμεθανοί από τοσούτων ημερών έχουν συγκεντρωθή ενταύθα, ως ουδέν απετόλμησαν διάβημα καθ’ ουδενός μόνον μωαμεθανόν ούτε στρατιώτης ούτε πολίτου έχομεν προβάλη, επί ταύτα μόνον και υπερτέρως αγωνιώμεν ότι εις του Ηρακλείου τραγικά σκηνάς, ύστερον δείχνει ότι δυς απηνής εντύπωσις κατέλαβε την κοινήν γνώμην και αναμένομεν την απόλυτον πεποίθησιν επί την παροιμιώδη αγγλικήν αυστηρότητα και δικαιοσύνην...»

Παράλληλα με την τιμωρία των πρωταιτίων, οι Μεγάλες Δυνάμεις αποδέχθηκαν το πάγιο αίτημα των χριστιανών της Κρήτης για την απομάκρυνση του τουρκικού στρατού, παρά τις πολλές επιφυλάξεις και τις παρελκυστικές κινήσεις της αγγλικής διπλωματίας. 🇬🇧

Ο δρόμος προς την ελευθερία είχε ανοίξει. Στις 2 Νοεμβρίου 1898 και ο τελευταίος Τούρκος στρατιώτης εγκατέλειπε οριστικά την Κρήτη. 🇹🇷➡️🚪 Στις 5 Νοεμβρίου 1898 οι Κρήτες κατέθεσαν τα όπλα, υπακούοντας στην εντολή του Εκτελεστικού , για να διευκολυνθεί η ομαλή μεταβίβαση της εξουσίας στον εντολοδόχο των Μεγάλων Δυνάμεων πρίγκιπα Γεώργιο, ο οποίος έφτασε στην Κρήτη ένα μήνα αργότερα, στις 9 Δεκεμβρίου 1898. 👑

Η μακραίωνη περίοδος της τουρκοκρατίας στην Κρήτη είχε τελειώσει. 🎉

Το παρακάτω ιστορικό στιχούργημα της εποχής εκφράζει με τρόπο λιτό τη λαϊκή συγκίνηση για την οριστική απαλλαγή της Κρήτης από τη σουλτανική κυριαρχία:

Εσιγανέψαν οι καιροί κι επάψαν οι γι-ανέμοι,

Πάψαν και σένα οι στράτες σου, σουλτάνο, απού την Κρήτη.

Στην Κρήτη μπλιό σου δεν πατείς, στην Κρήτη δε διαβαίνεις,

μόνο στην Κόκκινη Μηλιά... 🍎