8. Η μεγάλη σφαγή του Ηρακλείου και η λύση του Κρητικού Ζητήματος 🗡️
Για την ομαλή μετάβαση της εσωτερικής διοίκησης της Κρήτης από το στο νέο καθεστώς της , έπρεπε να εγκατασταθούν στις διάφορες θέσεις οι νέοι υπάλληλοι του . Καθώς απόσπασμα του αγγλικού στρατού εγκαθιστούσε στο Ηράκλειο τους φορολογικούς υπαλλήλους το πρωί της 25ης Αυγούστου 1898, εξαγριωμένοι Τούρκοι, με την παρότρυνση των τουρκικών στρατιωτικών και διοικητικών αρχών, κινήθηκαν σε μια πρωτοφανούς αγριότητας σφαγή του άμαχου πληθυσμού, σε εμπρησμούς και λεηλασίες σπιτιών και καταστημάτων των χριστιανών. 🏘️🔥 Μεταξύ των θυμάτων ήταν και ο Λυσίμαχος Καλοκαιρινός, της Αγγλίας στο Ηράκλειο, καθώς και 17 Άγγλοι στρατιώτες. Ο αγγλικός στόλος αναγκάστηκε να κανονιοβολήσει την πόλη, ολοκληρώνοντας την καταστροφή. 💥
Η Σφαγή του Ηρακλείου
Η μεγάλη σφαγή του Ηρακλείου επέσπευσε τη λύση του . Τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία παρουσίασαν το δράμα της πόλης του Ηρακλείου με τα μελανότερα χρώματα και δημοσίευσαν καταλόγους των θυμάτων και των προσφύγων. Η πόλη τέθηκε υπό την αυστηρή επιτήρηση των στρατευμάτων των Μ. Δυνάμεων και άρχισαν ανακρίσεις για την ανεύρεση και τιμωρία των πρωταιτίων. 👮 Το απηύθυνε αγωνιώδεις εκκλήσεις προς τον κρητικό λαό, σε μια προσπάθεια να συγκρατήσει τα εξημμένα πνεύματα, να ελέγξει με ψυχραιμία την κατάσταση και να επισπεύσει την τιμωρία των ενόχων, ικανοποιώντας το περί δικαίου αίσθημα του χριστιανικού στοιχείου. Η διαδικασία της τιμωρίας των ενόχων άρχισε στις 8 Σεπτεμβρίου 1898. Απαγχονίστηκαν 17 σημαίνοντες τουρκοκρητικοί, που θεωρήθηκαν πρωταίτιοι και υποκινητές των βιαιοπραγιών, ενώ πολλοί άλλοι καταδικάστηκαν σε πολυετείς φυλακίσεις και εξορίες. ⚖️
6 Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΥ ΙΩ. ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ (7/9/1898):
«Η στάσις μας πρέπει να είναι αυστηρώς αμυντική. Έχομεν μέγα συμφέρον να μη διαταράξωμεν την αρξαμένην ενέργειαν των Δυνάμεων, αλλά να ανα- μείνωμεν ησύχως το αποτέλεσμα και τότε να αποφασίσωμεν μετά ψυχραιμί- ας τον δρόμον που θα βαδίσωμεν...».
ΕΓΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΚΡΗΤΗΣ ΕΥΜΕΝΙΟΥ ΞΗΡΟΥΔΑΚΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΡΟΞΕΝΟ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ SIR ALFRED BILLIOTI:
«...δηλούμεν τη Υμετέρα Εξοχότητι ότι καίτοι πολυάριθμοι χριστιανοί από τοσούτων ημερών έχουσι συγκεντρωθή ενταύθα, εις ουδέν απολύτως διά- βημα κατ' ουδενός μουσουλμάνου ούτε στρατιώτου ούτε πολίτου έχουσι προβή, ει και βαρέως φέρουσι και υπερμέτρως αλγούσι επί ταις του Ηρακλεί- ου τραγικαίς σκηναίς, όπερ δεικνύει ότι βαθέως συναισθάνονται το κρίσιμον των περιστάσεων και συνάμα την απόλυτον πεποίθησιν επί την παροιμιώδη αγγλικήν αυστηρότητα και δικαιοσύνην...».
Παράλληλα με την τιμωρία των πρωταιτίων, οι αποδέχθηκαν το πάγιο αίτημα των χριστιανών της Κρήτης για την απομάκρυνση του τουρκικού στρατού, παρά τις πολλές επιφυλάξεις και τις της αγγλικής διπλωματίας. 🇬🇧
Ο δρόμος προς την ελευθερία είχε ανοίξει. Στις 2 Νοεμβρίου 1898 και ο τελευταίος Τούρκος στρατιώτης εγκατέλειπε οριστικά την Κρήτη. 🇹🇷➡️🚪 Στις 5 Νοεμβρίου 1898 οι Κρήτες κατέθεσαν τα όπλα, υπακούοντας στην εντολή του , για να διευκολυνθεί η ομαλή μεταβίβαση της εξουσίας στον των Μεγάλων Δυνάμεων πρίγκιπα Γεώργιο, ο οποίος έφτασε στην Κρήτη ένα μήνα αργότερα, στις 9 Δεκεμβρίου 1898. 👑
Η μακραίωνη περίοδος της στην Κρήτη είχε τελειώσει. 🎉
Τέλος της Τουρκοκρατίας
Το παρακάτω ιστορικό στιχούργημα της εποχής εκφράζει με τρόπο λιτό τη λαϊκή συγκίνηση για την οριστική απαλλαγή της Κρήτης από τη σουλτανική κυριαρχία:
Εσιγανέψαν οι καιροί κι επάψαν οι γι-ανέμοι, Πάψαν και σένα οι στράτες σου, σουλτάνο, απού την Κρήτη. Στην Κρήτη μπλιό σου δεν πατείς, στην Κρήτη δε διαβαίνεις, μόνο στην Κόκκινη Μηλιά... 🍎