2. Το ζήτημα των προσφύγων και η Δ΄ Εθνική Συνέλευση
Η Δ' , που συνήλθε στο Άργος το 1829, αποφάσισε την απογραφή των ιδιωτικών και «» () και καθόρισε τους όρους διανομής 200.000 στρεμμάτων εθνικής γης με προσωρινούς τίτλους. Αργότερα ο καθόρισε τις προϋποθέσεις για ίδρυση πόλεων ή προαστείων. Το αίτημα της διανομής εθνικής γης σε είχε απασχολήσει νομοθετικά τις κυβερνήσεις της Επανάστασης. Μόνο όμως με τον Καποδίστρια έγιναν σοβαρές προσπάθειες για την ικανοποίηση αυτού του αιτήματος που αφορούσε μεγάλο μέρος του πληθυσμού και που είχε αντιμετωπιστεί θετικά από τις προηγούμενες Εθνικές Συνελεύσεις. Οι αντιδράσεις, βέβαια, δεν έλειψαν. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο σχέδιο του νόμου για την εκλογή στη Συνέλευση, το οποίο υποβλήθηκε από το «» στον Κυβερνήτη, δεν αναγνωριζόταν το δικαίωμα ψήφου στους «» και τους ακτήμονες. Ο Καποδίστριας απέρριψε τη σχετική διάταξη και αναγνώρισε το δικαίωμα ψήφου στις κατηγορίες αυτές.
Στην Δ' Εθνική Συνέλευση δόθηκε η ευκαιρία στις διάφορες προσφυγικές ομάδες να θέσουν το ζήτημα της αποκατάστασής τους, ιδίως σε εκείνες που η ιδιαίτερη πατρίδα τους δεν συμπεριλήφθηκε στα όρια του ελληνικού κράτους. Τα αιτήματα αφορούσαν το ζήτημα της μόνιμης εγκατάστασης και το νέο σοβαρό θέμα των πολεμικών αποζημιώσεων. Άλλοι, συνεχίζοντας ακόμη να προσβλέπουν στην τους, ζητούσαν διπλωματική δράση για την ενσωμάτωση των περιοχών τους στο νέο ελληνικό κράτος. Από την πλευρά της η Εθνοσυνέλευση εισηγήθηκε στην κυβέρνηση την ικανοποίηση των διαφόρων αιτημάτων που εκφράστηκαν στις αναφορές των προσφύγων. Αλλά η τελευταία παρέμεινε δέσμια των μεγάλων αναγκών και οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε η χώρα.
Για τους Χίους πρόσφυγες προείχε το ζήτημα των αποζημιώσεων, και συγκεκριμένα της ρύθμισης των χρεών που άφησε η αποτυχημένη εκστρατεία ανακατάληψης της Χίου (1827-1828). Επίσημα οι Χίοι πρόσφυγες δεν έθεσαν θέμα μετεγκατάστασης σε άλλο τόπο στην ελεύθερη Ελλάδα. Ζήτησαν, αντίθετα, να υπάρξει διεθνής πρωτοβουλία της κυβέρνησης, ώστε να συμπεριληφθεί η Χίος στο νέο ελληνικό κράτος, αίτημα που δεν βρήκε ανταπόκριση.
Το δρόμο της επιστροφής στην ιδιαίτερη πατρίδα τους πήραν απογοητευμένοι οι περισσότεροι Κυδωνιείς πρόσφυγες, ακριβώς για τον αντίθετο λόγο: επειδή απέτυχαν στην επιδίωξή τους να θέσουν στην Δ' Εθνοσυνέλευση το αίτημα της μόνιμης εγκατάστασής τους στην Ελλάδα. Οι Κυδωνιείς δεν εκπροσωπήθηκαν τελικά στη Συνέλευση, μετά από ρητή απαγόρευση του ίδιου του Καποδίστρια, για λόγους εξωτερικής πολιτικής. Η στάση αυτή του Καποδίστρια προκάλεσε την αγανάκτηση των Κυδωνιέων στην Αίγινα και την Ερμούπολη, γεγονός που ενίσχυσε εκεί την . Περίπου δέκα χρόνια μετά, οι περισσότεροι Κυδωνιείς πρόσφυγες είχαν επιστρέψει στη Μ. Ασία, παίρνοντας θάρρος και από την πολιτική και προνομίων που εξήγγειλε η οθωμανική κυβέρνηση.
Το αίτημα παραχώρησης τόπου για ίδρυση συνοικισμού, το οποίο έθεσαν στη Συνέλευση οι εκπρόσωποι των Θρακών και Βιθυνών, των Σμυρναίων και των Σουλιωτών, έγινε ευνοϊκά δεκτό, χωρίς όμως να υλοποιηθούν οι σχετικές αποφάσεις.
Ό,τι δεν έγινε για τόσους πρόσφυγες, η κυβέρνηση το έπραξε γρήγορα για τους 2.000-4.000 νέους Κρήτες πρόσφυγες (1830), που έφθαναν τώρα στα νησιά του Αιγαίου και την Πελοπόννησο, τρομαγμένοι από την κατάσταση στην Κρήτη. Καθώς η διατήρηση της τουρκικής κυριαρχίας στην Κρήτη δεν επέτρεπε την επιστροφή των προσφύγων χωρίς συνέπειες για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η κυβέρνηση ανέλαβε τον εποικισμό περιοχών της Πελοποννήσου με Κρήτες πρόσφυγες. Η παρουσία τόσων οπλισμένων προσφύγων θα αποτελούσε σε διαφορετική περίπτωση εστία ταραχών στις περιοχές, όπου είχαν αυτοί διασκορπιστεί. Τους παραχωρήθηκε εθνική γη για καλλιέργεια και οικονομική βοήθεια για την ανέγερση κατοικιών και την προσωρινή συντήρησή τους. Για το σκοπό αυτό πραγματοποιήθηκε κρατικός έρανος σε όλη τη χώρα που, αν και δεν απέδωσε, δεν είχε ξαναγίνει σε άλλες περιπτώσεις προσφύγων³. Σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, η Επιτροπή επί των Αναφορών προέκρινε ως τόπο εγκατάστασης την Αργολίδα, την Κορινθία και τη Μεσσηνία.
Ορίστε η διαμορφωμένη παρουσίαση του αποσπάσματος σε ενιαίο στυλ, με χρήση markdown και κατάλληλα emoji για να είναι πιο κατανοητό και ευχάριστο στην ανάγνωση:
3. 🏚️ Μέτρα για την αποκατάσταση των Κρητών προσφύγων το 1831
Ψήφισμα ΚΔ΄
Ἀκούσαντες καὶ τὴν γνώμην τῆς Γερουσίας,
Ψηφίζομεν:
Α΄) Ὁι προσφυγόντες εἰς τὴν Ἑλλάδα Κρῆτες θέλουσι διαμείνει παρὰ τῇ Κυβερνήσει εἰς τὰς διαφόρους ἐπαρχίας, ὅπου ἤθελε κριθῇ εὔλογον νὰ ἀποκατασταθῶσιν.
Β΄) Ἐπὶ τοῦτο θέλει προσδιορισθῇ δι’ ἑκάστην οἰκογένειαν ἀνάλογον τῇ κατὰ τὸ εἶδος ἀναλογίαν, ἢ κατ’ ἄλλην τινὰν περίστασιν καὶ κατὰ τὸν γενόμενον πλῆθος, τὸ ἐδαφικὸν μέρος, ὅπερ ἤθελεν εἶναι εὔλογον·
Ὑπάρχοντα οἱ γέροντες καὶ τὰ ὀρφανά, προσδιορίζεται δι’ αὐτοὺς στρέμματα 40.
Ἐκ οἰκογενειῶν γλυάκρων, ἢ κατ’ ἀνώτερον βαθμὸν, στρέμματα 50, κατώτερον στρέμματα 25.
Ἐκ πατέρων ἀνευρέσεως ἱερῶν, ἢ χήρας τεκνοῦσης ἱερέως, στρέμματα 20.
Ἐκ μοναζουσῶν ἢ ἡγουμένων ἱερῶν, στρέμματα 15.
Ἐκ οἰκογενειῶν προσκότων, στρέμματα 60.
Ἐκ ἔτι τῶν ὁμολογούντων, στρέμματα 80.
Γ΄) Εἰς ἐκείνας τὰς οἰκογενείας θέλει χορηγηθῇ προσέτι φέροντος σκίου εἰς ἕκαστον στρέμμα γῆς, ὥστε νὰ δυνηθῇ ὁ γεωργὸς νὰ ζήσει καὶ νὰ ἀρχίσει καλλιέργειαν.
Δ΄) Διὰ νὰ ἐξοικονομηθῇ τὸ πρὸς τοῦτο ἀπαιτούμενον ποσόν, ἐπειδὴ τὸ Ἐθνικὸν Ταμεῖον δὲν δύναται νὰ ἐπαρκέσῃ κατὰ τὸ παρὸν εἰς τὴν τοιαύτην δαπάνην, προσκαλεῖται ἡ φιλοπατρίς εὐπορία καὶ προσφέρεται ἡθικῶς ἡ ἐλπίς, ὅτι θέλει εὐχαρίστως συνδράμει.
📍 Ἐν Ναυπλίῳ, τῇ 13 Μαρτίου 1831
✒️ Ὁ Κυβερνήτης Ι. Α. Καποδίστριας ✒️ Ὁ Γραμματεύς τῆς Επικρατείας Ν. Σπηλιάδης
Ο Ευκλείδης λειτουργεί μέσω τεχνητής νοημοσύνης