2. Το ζήτημα των προσφύγων και η Δ΄ Εθνική Συνέλευση
Η Δ' , που συνήλθε στο Άργος το 1829, αποφάσισε την απογραφή των ιδιωτικών και «» () και καθόρισε τους όρους διανομής 200.000 στρεμμάτων εθνικής γης με προσωρινούς τίτλους. Αργότερα ο καθόρισε τις προϋποθέσεις για ίδρυση πόλεων ή προαστείων. Το αίτημα της διανομής εθνικής γης σε είχε απασχολήσει νομοθετικά τις κυβερνήσεις της Επανάστασης. Μόνο όμως με τον Καποδίστρια έγιναν σοβαρές προσπάθειες για την ικανοποίηση αυτού του αιτήματος που αφορούσε μεγάλο μέρος του πληθυσμού και που είχε αντιμετωπιστεί θετικά από τις προηγούμενες Εθνικές Συνελεύσεις. Οι αντιδράσεις, βέβαια, δεν έλειψαν. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο σχέδιο του νόμου για την εκλογή στη Συνέλευση, το οποίο υποβλήθηκε από το «» στον Κυβερνήτη, δεν αναγνωριζόταν το δικαίωμα ψήφου στους «» και τους ακτήμονες. Ο Καποδίστριας απέρριψε τη σχετική διάταξη και αναγνώρισε το δικαίωμα ψήφου στις κατηγορίες αυτές.
Στην Δ' Εθνική Συνέλευση δόθηκε η ευκαιρία στις διάφορες προσφυγικές ομάδες να θέσουν το ζήτημα της αποκατάστασής τους, ιδίως σε εκείνες που η ιδιαίτερη πατρίδα τους δεν συμπεριλήφθηκε στα όρια του ελληνικού κράτους. Τα αιτήματα αφορούσαν το ζήτημα της μόνιμης εγκατάστασης και το νέο σοβαρό θέμα των πολεμικών αποζημιώσεων. Άλλοι, συνεχίζοντας ακόμη να προσβλέπουν στην τους, ζητούσαν διπλωματική δράση για την ενσωμάτωση των περιοχών τους στο νέο ελληνικό κράτος. Από την πλευρά της η Εθνοσυνέλευση εισηγήθηκε στην κυβέρνηση την ικανοποίηση των διαφόρων αιτημάτων που εκφράστηκαν στις αναφορές των προσφύγων. Αλλά η τελευταία παρέμεινε δέσμια των μεγάλων αναγκών και οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε η χώρα.
Για τους Χίους πρόσφυγες προείχε το ζήτημα των αποζημιώσεων, και συγκεκριμένα της ρύθμισης των χρεών που άφησε η αποτυχημένη εκστρατεία ανακατάληψης της Χίου (1827-1828). Επίσημα οι Χίοι πρόσφυγες δεν έθεσαν θέμα μετεγκατάστασης σε άλλο τόπο στην ελεύθερη Ελλάδα. Ζήτησαν, αντίθετα, να υπάρξει διεθνής πρωτοβουλία της κυβέρνησης, ώστε να συμπεριληφθεί η Χίος στο νέο ελληνικό κράτος, αίτημα που δεν βρήκε ανταπόκριση.
Το δρόμο της επιστροφής στην ιδιαίτερη πατρίδα τους πήραν απογοητευμένοι οι περισσότεροι Κυδωνιείς πρόσφυγες, ακριβώς για τον αντίθετο λόγο: επειδή απέτυχαν στην επιδίωξή τους να θέσουν στην Δ' Εθνοσυνέλευση το αίτημα της μόνιμης εγκατάστασής τους στην Ελλάδα. Οι Κυδωνιείς δεν εκπροσωπήθηκαν τελικά στη Συνέλευση, μετά από ρητή απαγόρευση του ίδιου του Καποδίστρια, για λόγους εξωτερικής πολιτικής. Η στάση αυτή του Καποδίστρια προκάλεσε την αγανάκτηση των Κυδωνιέων στην Αίγινα και την Ερμούπολη, γεγονός που ενίσχυσε εκεί την . Περίπου δέκα χρόνια μετά, οι περισσότεροι Κυδωνιείς πρόσφυγες είχαν επιστρέψει στη Μ. Ασία, παίρνοντας θάρρος και από την πολιτική και προνομίων που εξήγγειλε η οθωμανική κυβέρνηση.
Το αίτημα παραχώρησης τόπου για ίδρυση συνοικισμού, το οποίο έθεσαν στη Συνέλευση οι εκπρόσωποι των Θρακών και Βιθυνών, των Σμυρναίων και των Σουλιωτών, έγινε ευνοϊκά δεκτό, χωρίς όμως να υλοποιηθούν οι σχετικές αποφάσεις.
Ό,τι δεν έγινε για τόσους πρόσφυγες, η κυβέρνηση το έπραξε γρήγορα για τους 2.000-4.000 νέους Κρήτες πρόσφυγες (1830), που έφθαναν τώρα στα νησιά του Αιγαίου και την Πελοπόννησο, τρομαγμένοι από την κατάσταση στην Κρήτη. Καθώς η διατήρηση της τουρκικής κυριαρχίας στην Κρήτη δεν επέτρεπε την επιστροφή των προσφύγων χωρίς συνέπειες για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η κυβέρνηση ανέλαβε τον εποικισμό περιοχών της Πελοποννήσου με Κρήτες πρόσφυγες. Η παρουσία τόσων οπλισμένων προσφύγων θα αποτελούσε σε διαφορετική περίπτωση εστία ταραχών στις περιοχές, όπου είχαν αυτοί διασκορπιστεί. Τους παραχωρήθηκε εθνική γη για καλλιέργεια και οικονομική βοήθεια για την ανέγερση κατοικιών και την προσωρινή συντήρησή τους. Για το σκοπό αυτό πραγματοποιήθηκε κρατικός έρανος σε όλη τη χώρα που, αν και δεν απέδωσε, δεν είχε ξαναγίνει σε άλλες περιπτώσεις προσφύγων³. Σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, η Επιτροπή επί των Αναφορών προέκρινε ως τόπο εγκατάστασης την Αργολίδα, την Κορινθία και τη Μεσσηνία.
3. Αντιδράσεις
H πολιτική του Καποδίστρια προκαλούσε αυξανόμενη αντίδραση. Τα ανακουφιστικά μέτρα του Κυβερνήτη για τους απόρους, τους ακτήμονες και τους μικροκαλλιεργητές της γης δεν αντιμετώπιζαν ριζικά το προσφυγικό ζήτημα. Κατ' αρχήν τα υπέσκαπτε η γενική δυσπραγία και η οικονομική αδυναμία του κράτους. Επιπλέον οι ερέθιζαν τους κατά τόπους αυτόχθονες με την ιδέα ότι η εθνική γη θα δινόταν σε ξένους, υπονομεύοντας έτσι την πολιτική του Κυβερνήτη για τα «εθνικά κτήματα». Άλλωστε, οι πρόσφυγες δεν ένιωσαν αλλαγή στην αντιμετώπιση των καθημερινών πιεστικών αναγκών τους. Αρκετοί γύρι-
Ας δούμε αναλυτικά το κεφάλαιο 2, "Το ζήτημα των προσφύγων και η Δ' Εθνική Συνέλευση" 🧐:
Η Δ' Εθνική Συνέλευση (1829) και οι αποφάσεις της 🏛️
- Συνήλθε στο Άργος.
- Αποφάσισε την απογραφή των ιδιωτικών και εθνικών γαιών (κτηματολόγιο). 📝
- Καθόρισε τους όρους διανομής 200.000 στρεμμάτων εθνικής γης με προσωρινούς τίτλους. 📜
- Ο Κυβερνήτης (Καποδίστριας) καθόρισε τις προϋποθέσεις για ίδρυση πόλεων ή προαστείων. 🏘️
Το ζήτημα της διανομής εθνικής γης 🌍
- Αίτημα για διανομή σε ακτήμονες είχε απασχολήσει τις κυβερνήσεις της Επανάστασης.
- Ο Καποδίστριας έκανε σοβαρές προσπάθειες για την ικανοποίηση αυτού του αιτήματος. 👍
- Αντιδράσεις: Το «Πανελλήνιον» δεν αναγνώριζε δικαίωμα ψήφου σε ετερόχθονες και ακτήμονες, αλλά ο Καποδίστριας το απέρριψε. 👎
Η Δ' Εθνική Συνέλευση και οι προσφυγικές ομάδες 🫂
- Ευκαιρία για τις προσφυγικές ομάδες να θέσουν το ζήτημα της αποκατάστασής τους.
- Αιτήματα: Μόνιμη εγκατάσταση και πολεμικές αποζημιώσεις. 💰
- Άλλοι ζητούσαν διπλωματική δράση για την ενσωμάτωση των περιοχών τους στο νέο ελληνικό κράτος. 🤝
- Η Εθνοσυνέλευση εισηγήθηκε στην κυβέρνηση την ικανοποίηση των αιτημάτων, αλλά η κυβέρνηση είχε οικονομικά προβλήματα. 😥
Η περίπτωση των Χίων προσφύγων 🏝️
- Προείχε το ζήτημα των αποζημιώσεων για την αποτυχημένη εκστρατεία ανακατάληψης της Χίου.
- Δεν έθεσαν θέμα μετεγκατάστασης, αλλά ζήτησαν διεθνή πρωτοβουλία για την ενσωμάτωση της Χίου στο ελληνικό κράτος, χωρίς ανταπόκριση. 😔
Η περίπτωση των Κυδωνιέων προσφύγων 🏘️
- Οι περισσότεροι επέστρεψαν στην πατρίδα τους, απογοητευμένοι.
- Απέτυχαν να θέσουν το αίτημα της μόνιμης εγκατάστασής τους στην Ελλάδα.
- Ο Καποδίστριας απαγόρευσε την εκπροσώπησή τους στη Συνέλευση για λόγους εξωτερικής πολιτικής. 😠
- Αυτό ενίσχυσε την αντικαποδιστριακή παράταξη.
- Επέστρεψαν στη Μ. Ασία, ενθαρρυμένοι από την πολιτική αμνηστίας και προνομίων της οθωμανικής κυβέρνησης.
Αιτήματα άλλων προσφύγων 🗣️
- Οι εκπρόσωποι των Θρακών, Βιθυνών, Σμυρναίων και Σουλιωτών ζήτησαν παραχώρηση τόπου για ίδρυση συνοικισμού, αλλά δεν υλοποιήθηκε. 🤷♀️
Η περίπτωση των Κρητών προσφύγων (1830) 🌊
- Η κυβέρνηση ανέλαβε τον εποικισμό περιοχών της Πελοποννήσου με Κρήτες πρόσφυγες.
- Παραχωρήθηκε εθνική γη και οικονομική βοήθεια. 💰
- Πραγματοποιήθηκε κρατικός έρανος σε όλη τη χώρα. 🏦
- Ως τόπος εγκατάστασης προκρίθηκαν η Αργολίδα, η Κορινθία και η Μεσσηνία. 📍
Αντιδράσεις στην πολιτική του Καποδίστρια 😠
- Τα μέτρα για τους απόρους, ακτήμονες και μικροκαλλιεργητές δεν αντιμετώπιζαν ριζικά το προσφυγικό ζήτημα.
- Η γενική δυσπραγία και η οικονομική αδυναμία του κράτους υπέσκαπταν τα μέτρα. 👎
- Οι πρόκριτοι ερέθιζαν τους αυτόχθονες, υπονομεύοντας την πολιτική του Κυβερνήτη.
- Οι πρόσφυγες δεν ένιωσαν αλλαγή στην αντιμετώπιση των αναγκών τους. 😔
Ελπίζω αυτή η ανάλυση να σε βοηθήσει να κατανοήσεις καλύτερα το κεφάλαιο! 😊
Ο Ευκλείδης λειτουργεί μέσω τεχνητής νοημσύνης