2. Πρόσφυγες από τον ελλαδικό χώρο 🏠

Το προσφυγικό ρεύμα από τις βόρειες ελληνικές επαρχίες, Θεσσαλία, Μακεδονία και Ήπειρος, ξεκίνησε σχεδόν ταυτόχρονα με το μεταναστευτικό ρεύμα από τη Μικρά Ασία. 🌊

• Συνεχίστηκε όμως και κατά το δεύτερο έτος της Επανάστασης, προς δύο κυρίως κατευθύνσεις:
  • α) από τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία προς τις Βόρειες Σποράδες 🏝️
  • β) από την Ήπειρο και τα Άγραφα προς τη Δυτική Στερεά και ειδικότερα το Μεσολόγγι. 📍

Στις Βόρειες Σποράδες (Σκιάθο, Σκόπελο, Σκύρο) και το Τρίκερι της Μαγνησίας κατέφυγαν αρχικά κάτοικοι της Θεσσαλομαγνησίας και της Κεντρικής Μακεδονίας, μετά την προέλαση των τουρκικών στρατευμάτων και την αποτυχία του επαναστατικού κινήματος στη Μαγνησία και τη Χαλκιδική (άνοιξη 1821). 🌸

1. 📜 Επιστολή των προσφύγων από τις Κυδωνιές και τα Μοσχονήσια προς το Βουλευτικό

«Οι εν Αιγίνη πρόσφυγες Κυδωνείς προς το Βουλευτικό:

Προστρέχομεν λοιπόν, υπό την σκέπην της φιλελεύθερης μητρός μας και θερμώς δακρύοις παρακαλούμεν, ἐλεον ἀξιώσατε να επιβλέψη εις τας ατείρους δυστυχίας μας· γένεσθε κι εσείς αληθείς άνθρωποι χωρίς πατρίδα, χωρίς ελπίδας, χωρίς ουδέν...

Κλαίει όλη η Αιγίνη για μας το μικρότατον και μεγαλέστατον μέρος, γιατί εμείς, με τα μικρά μας παιδιά στην αγκάλη, παρακαλούμε για ένα κομμάτι ψωμί.

Ζητούμε: • Εις τροφήν των παιδιών και των γυναικών μας • Εις πληρωμήν των οφειλών μας εις τους Αιγινήτας, οίτινες μάς βοηθούν • Εις ένδυσιν και περίθαλψιν των γυμνών μας σωμάτων

Δεν έχουμε να λάβωμεν μισθόν, διότι ούτε εργασίαν έχομεν, ούτε πατρίδα, ούτε σπίτι... Μη μάς αφήσετε να χαθούμε!»

📍 1825, Σεπτεμβρίου 29, εν Αιγίνη ✍️ Οι εν Αιγίνη παροικούντες Κυδωνείς και Μοσχονησιώται οι ευπειθέστατοι πατριώται.

Το επόμενο έτος, μετά την καταστολή του κινήματος στον Όλυμπο, κατέφυγαν στις Σποράδες πολλοί αγωνιστές και οπλαρχηγοί από τη Μακεδονία και τον Όλυμπο. ⚔️ Μικρός αριθμός κατευθύνθηκε στη συνέχεια στις Κυκλάδες και κάποιοι μεμονωμένοι στη Στερεά Ελλάδα. 🚶

Ο προσφυγικός συνωστισμός στις Σποράδες επέφερε φτώχεια, σύγχυση και αναρχία. 😔 Οι τοπικές αρχές βρέθηκαν αδύναμες, όχι μόνο να περιθάλψουν τους άπορους και πεινασμένους νεοφερμένους, αλλά και να διατηρήσουν την τάξη, καθώς ένα μέρος από αυτούς στράφηκε στη ληστεία και την πειρατεία. 🏴‍☠️ Κρούσματα βίας προκαλούσαν ειδικά οι πρόσφυγες από τον Όλυμπο, οι οποίοι απέβησαν στην πράξη κυρίαρχοι των νησιών και τρόμος των εγχωρίων. 😨

Μεγάλα κύματα προσφύγων από την Ήπειρο κατευθύνθηκαν στη Δυτική Στερεά, για να αποφύγουν τα τουρκικά αντίποινα, μετά την καταστολή του κινήματος, το καλοκαίρι του 1821. 🌊 Πλήθη συνέρρευσαν στο Μεσολόγγι. 🏘️ Τελευταίοι κατέφθασαν οι Σουλιώτες στις αρχές του 1823, μέσω των Ιόνιων νησιών, μετά τη λύση της πολιορκίας του Σουλίου. 🛡️

Οι Σουλιώτες πρόσφυγες έφτασαν σε μια περίοδο κατά την οποία το Μεσολόγγι, μετά την εκδίωξη των Τούρκων από τη Δυτική Στερεά, είχε πλέον επιβαρυνθεί υπερβολικά. 😥 Οι εγχώριοι δυσφορούσαν έντονα γι' αυτήν τη συνεχή εισροή προσφυγικών πληθυσμών. 😠 Για να ανακουφιστεί η πόλη, το Βουλευτικό παραχώρησε στους Σουλιώτες το Ζαπάντι, βορειοδυτικά του Αγρινίου. 🏞️ Οργανωμένες όμως αντιδράσεις των ντόπιων ματαίωσαν τη σχεδιαζόμενη παραχώρηση γης για εγκατάσταση προσφύγων. 🚫 Παρά την αποτυχία, η απόφαση αυτή αποτελεί την πρώτη ιδέα για αποκατάσταση προσφύγων στα χρόνια του Αγώνα και έφερε στο προσκήνιο το ζήτημα αξιοποίησης των «εθνικών γαιών», που επρόκειτο να απασχολήσει αργότερα το νεοελληνικό κράτος. 🏛️

Από τους Ηπειρώτες πρόσφυγες, πρώτοι οι Σουλιώτες πέτυχαν να εκπροσωπηθούν στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση, όπου έθεσαν ως βασικό θέμα την παραχώρηση τόπου για μόνιμη εγκατάσταση. 🗣️

2. 🏛️ Αναφορά της Κοινότητας της Αίγινας προς την Κυβέρνηση

«Προς το Σεβαστόν Εκτελεστικόν Σώμα.

Απερίγραπτα είναι τα δεινά, όσα αναξίως πάσχομεν από το πλήθος των ελθόντων Ολυμπιτών διά να κατοικήσουν εις την νήσον μας Αίγιναν — πέντε ήδη ολοκλήρους χρόνους εξ αρχής συνερχόμενα πάραυτα πανταχόθεν, και εις τοσούτην υπερβολήν εισέφερον εις ημάς τόσας τοιαύτας κακοφορίας, ώστε ενίοτε ημείς δεν ημπορούμεν να μετρήσωμεν μετ' αριθμού εκείνας αι οποίαι είναι εις τας οικίας μας καταλελειμμέναι επί τέλειον καύσιμον· κατ’ αυτόν τον τρόπον πλήθος απροσδιόριστον ήλθεν από την Κύδωνα και το άλλο πλήθος Κυδωνιείων, Χίων, Πελοποννησίων, Κρητών και τόσων άλλων καταφυγόντων οικογενειών...

Το πλείστον μέρος των δυστυχών τούτων αδελφών μας τρέφεται ομοιοπαθώς εις βάρος των φιλανθρώπων κατοίκων της νήσου μας· και οίτινες εν αφανεία και αβοηθήτως παρέμειναν κατά της ρημαγμένης των νήσων Ολυμπιών, είναι τώρα τόσοι ώστε δέκα... Πώς λοιπόν ημπορούμε να εξοικονομήσωμεν τοσούτον πλήθος;»

📍 Εν Αιγίνη τη 3η Δεκεμβρίου 1825. ✍️ Το Κοινόν της νήσου Αιγίνης.