Ας ξεκινήσουμε την εξερεύνηση του Συντάγματος του 1844! 🎉
1. Το Σύνταγμα του 1844
Η έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτικών συνθηκών. Τα κόμματα εξέφρασαν με μεγαλύτερη σαφήνεια τις πολιτικές και ιδεολογικές τους απόψεις και άρχισαν να συμμετέχουν πιο ενεργά στην πολιτική ζωή της χώρας. Οι διαφορές μεταξύ τους έγιναν πιο εμφανείς κατά τη διάρκεια των συζητήσεων για το σύνταγμα. Ωστόσο, και τα τρία κόμματα υποστήριξαν το σύνταγμα. Ακόμη και το θεώρησε την ψήφιση του συντάγματος ως τη μόνη λύση, καθώς η ανατροπή του Όθωνα δεν ήταν εφικτή. Το ζητούμενο, λοιπόν, κατά τη διαδικασία διαμόρφωσης του συντάγματος ήταν ο περιορισμός των εξουσιών του βασιλιά. 💪
Ρόλος των Κομμάτων
Οι ηγέτες των κομμάτων κατάφεραν να αποφύγουν τις ακραίες θέσεις, να επιβληθούν στις ριζοσπαστικές ομάδες των κομμάτων τους και να λάβουν από κοινού αποφάσεις για τις συνταγματικές ρυθμίσεις. Οι κομματικές παρατάξεις συμφώνησαν στην ανάγκη να κατοχυρωθούν συνταγματικά ορισμένα θεμελιώδη δικαιώματα:
- ⚖️ Ισότητα απέναντι στο νόμο
- 🚫 Απαγόρευση της δουλείας
- 🏠 Απαραβίαστο του οικογενειακού ασύλου
- 🗣️ Ελευθερία γνώμης και τύπου
- 🛡️ Προστασία της ιδιοκτησίας
- 📚 Δωρεάν εκπαίδευση
Όλοι οι αντιπρόσωποι συνειδητοποίησαν ότι υπήρχαν αξίες και δικαιώματα που έπρεπε να προστατευτούν από την αυθαιρεσία της κρατικής εξουσίας. Μια αδυναμία ήταν το ότι δεν κατοχυρώθηκε συνταγματικά το δικαίωμα του , πράγμα που θα μπορούσε να δημιουργήσει εμπόδια στη συγκρότηση κομματικών μηχανισμών. 🚧
Στο σύνταγμα καθορίστηκαν και οι βασιλικές εξουσίες. Μεταξύ των σημαντικότερων ήταν:
- 👑 Η συμμετοχή του βασιλιά στην άσκηση της νομοθετικής εξουσίας
- 🎖️ Η αρχηγία του κράτους και του στρατού
Περιορισμός Εξουσίας
Άλλες σημαντικές διατάξεις του συντάγματος περιελάμβαναν:
- 🗳️ Κατοχύρωση, με ελάχιστους περιορισμούς, του δικαιώματος της για τους άνδρες, μια ρύθμιση που αποτελούσε παγκόσμια πρωτοπορία. 🌍
- 📝 Καθορισμός της εκλογικής διαδικασίας, σύμφωνα με την οποία οι εκλογείς μπορούσαν να δώσουν θετική ψήφο σε όσους υποψηφίους ήθελαν, συμπληρώνοντας ψηφοδέλτια, ακόμη και διαφορετικών συνδυασμών.
- 🏛️ Πρόβλεψη για την ύπαρξη Βουλής και Γερουσίας. Οι γερουσιαστές θα διορίζονταν από τον βασιλιά και θα διατηρούσαν το αξίωμά τους ισόβια.
Δεν υπήρχε συνταγματική πρόβλεψη για τα κόμματα. Ο κανονισμός της Βουλής προέβλεπε ότι η σύνθεση των κοινοβουλευτικών επιτροπών θα γινόταν με κλήρωση, οδηγώντας τις παρατάξεις σε διαβουλεύσεις και, ορισμένες φορές, σε συναίνεση. 🤝
Το δικαίωμα της καθολικής ψηφοφορίας δημιούργησε νέες συνθήκες για την πολιτική και κομματική δράση, καθώς άνοιξε ένα ευρύ πεδίο για τη συμμετοχή των πολιτών και των κομμάτων στο δημόσιο βίο και διευκολύνθηκε η διεκδίκηση συμφερόντων. 🎯
Ίσως οι φιλελεύθερες πολιτικές διαδικασίες και η λειτουργία των κομμάτων να ήταν προϊόν μιας μικρής πολιτικής ηγετικής ομάδας, να μην ανταποκρίνονταν στις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και να αναπτύχθηκαν κατά μίμηση δυτικών προτύπων, τα οποία στην εφαρμογή τους παραμορφώθηκαν λόγω του μικρού βαθμού ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας. 🤔
Όμως, ανεξάρτητα από τις επιδράσεις των δυτικών προτύπων, ο στην Ελλάδα ρίζωσε και ακολούθησε τους δικούς του δρόμους, για να ανταποκριθεί στις ιδιαίτερες ανάγκες, τα προβλήματα και τα αιτήματα της ελληνικής κοινωνίας. Εξάλλου, για την πολιτική ενεργοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού και για τη σταδιακή συγκρότηση ενός κράτους δικαίου, δεν θα αρκούσε μια διαδικασία μίμησης. Τα κόμματα αποτελούσαν αναγκαιότητα της εποχής και ανταποκρίνονταν στις ανάγκες των ανθρώπων που τα συγκρότησαν. Πάντως, τα κόμματα αυτής της περιόδου δεν μπορούν να χαρακτηριστούν με σημερινούς όρους (αριστερά-δεξιά, προοδευτικά-συντηρητικά). 🌈