Περίληψη μαθήματος
5. Η δημιουργία τραπεζικού συστήματος 🏦
Με την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, η δημιουργία μιας κεντρικής τράπεζας και ενός σύγχρονου τραπεζικού συστήματος ήταν ένας από τους βασικούς στόχους της κυβέρνησης. 🎯
- Η δημιουργία τραπεζών θα εξυπηρετούσε:
- Τις ανάγκες της κυβέρνησης.
- Τη διαχείριση του κρατικού δανεισμού.
- Την έκδοση .
- Την αντιμετώπιση των πιστωτικών αναγκών της οικονομίας.
- Τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών πρωτοβουλιών με οργανωμένους όρους και όχι . 💸
Πρωτόγονο πιστωτικό σύστημα
Το πιστωτικό σύστημα της χώρας ήταν σε πρωτόγονη κατάσταση στα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας, συνδεδεμένο με το εμπόριο αγροτικών προϊόντων και τη σταφίδα. Οι έμποροι λειτουργούσαν ως πιστωτές με τοκογλυφικούς όρους.
- Ο δανεισμός προς τους παραγωγούς δημιουργούσε εκμεταλλευτικές συνθήκες, καθώς αποτελούσε έναν τρόπο προαγοράς της παραγωγής με δυσμενείς όρους. 😥
- Άλλοι κλάδοι της παραγωγής στερούνταν πιστώσεων, περιορίζοντας τις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες. 🚫
- Η κατάσταση αυτή αποθάρρυνε τα ελληνικά κεφάλαια του εξωτερικού. 😟
- Οι προσπάθειες επικεντρώθηκαν στη δημιουργία ενός σύγχρονου πιστωτικού συστήματος που θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων.
Ίδρυση Εθνικής Τράπεζας
Το 1841 ιδρύθηκε η Εθνική Τράπεζα, με κεφάλαια κυρίως από το εξωτερικό και συμμετοχή κρατικών παραγόντων.
- Κύριοι μέτοχοι:
- Ο κεφαλαιούχος Εϋνάρδος.
- Το ελληνικό κράτος (20% του αρχικού κεφαλαίου).
- Έλληνες έμποροι και επιχειρηματίες της .
- Ξένες προσωπικότητες από τον χώρο της οικονομίας και της πολιτικής.
- Θεμελιωτής και πρώτος διοικητής: Γεώργιος Σταύρου.
- Στις επόμενες αυξήσεις του κεφαλαίου συμμετείχαν κεφαλαιούχοι και έμποροι του ελληνικού χώρου (Σκουζές, Ράλλης κ.λπ.).
- Η δραστηριότητα της Τράπεζας στα πρώτα στάδια δεν είχε σαφή προσανατολισμό λόγω των συνθηκών στην ελληνική οικονομία. 🤔
- Το μεγάλο πλεονέκτημα και κύρια πηγή εσόδων ήταν το , δηλαδή η δυνατότητα έκδοσης για λογαριασμό του ελληνικού κράτους. 🏦
- Το κράτος ενίσχυε και επέβαλλε την κυκλοφορία των τραπεζογραμματίων.
- Οι εργασίες της Τράπεζας επεκτάθηκαν από την Αθήνα στις κύριες επαρχιακές πόλεις (Ερμούπολη, Πάτρα κ.λπ.), βοηθώντας στην αντιμετώπιση του τοκογλυφικού συστήματος. 🏙️
- Η Τράπεζα κέρδισε την εμπιστοσύνη της ελληνικής κοινωνίας, οδηγώντας σε διαδοχικές αυξήσεις του μετοχικού κεφαλαίου.
- Παρά την εξάπλωση του τραπεζικού συστήματος, η Εθνική Τράπεζα παρέμεινε το κυρίαρχο τραπεζικό συγκρότημα για πολλές δεκαετίες. 🥇
Από τη δεκαετία του 1860, πολλαπλασιάστηκαν τα τραπεζικά και ασφαλιστικά ιδρύματα, όπως η Ιονική Τράπεζα, η Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας, η Γενική Πιστωτική Τράπεζα και η Τράπεζα Βιομηχανικής Πίστεως. 🏦📈