Η Άλωση της Πόλης 🕌

Όροι – Κλειδιά της Ενότητας

• Πολιορκία και άλωση Πόλης ⚔️
• Μωάμεθ Β΄ Πορθητής 🕌
• Θρησκευτικός νόμος 📜
• Τρίτη Ρώμη 🏛️
• Βυζαντινή πνευματική κληρονομιά 📚
• Ανθρωπιστικές σπουδές 📖
• Ρωμαϊκή νομική παράδοση ⚖️
• Θρησκευτική μουσική 🎶

α. Πολιορκία και Άλωση της Πόλης ⚔️

Μετά τη μάχη της Άγκυρας, η Οθωμανική Αυτοκρατορία βυθίστηκε στην αναρχία. Ο σουλτάνος Μουράτ Β΄ (1421-51) επανέφερε την τάξη και ανανέωσε την επιθετικότητά της:

• Κατέλαβε τα Γιάννενα και τη Θεσσαλονίκη (1430) 📍
• Κατανίκησε ένα σταυροφορικό στρατό στη Βάρνα (1444) 🛡️

Ο διάδοχος του, Μωάμεθ Β΄ Πορθητής (1451-81), προετοίμασε την πολιορκία της Πόλης, χτίζοντας το φρούριο της Ρούμελης στην ευρωπαϊκή ακτή του Βοσπόρου για να εμποδίσει τον επισιτισμό της Πόλης από τον Εύξεινο. Η πολιορκία κράτησε 54 μέρες (6 Απριλίου - 29 Μαΐου 1453) 🗓️.

Οι Αντίπαλοι και η Στάση των Σέρβων ⚔️

4 Απριλίου 1453: Ο σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ πολιορκεί την Πόλη με 400 πλοία και 200 χιλιάδες στρατιώτες. Η Πόλη είχε μόνο 4,773 άντρες (εκτός των ξένων, συνολικά περίπου 200) 🛡️.

Οι Σέρβοι δεν βοήθησαν τους Βυζαντινούς, αλλά έστειλαν χρήματα και ανθρώπους στον σουλτάνο, κάτι που επαινέθηκε από τους Τούρκους 🪙.

Οι Βυζαντινοί, αβοήθητοι από τα χριστιανικά κράτη, αγωνίστηκαν ηρωικά, αλλά ο αγώνας ήταν άνισος. Η τελική έφοδος έγινε τη νύχτα της 29ης Μαΐου. Μετά από σφοδρό βομβαρδισμό και συνεχείς επιθέσεις, οι γενίτσαροι πέρασαν από τα ρήγματα των τειχών και κατέλαβαν την Πόλη 🎇.

Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ΄ έπεσε στη μάχη, κυκλωμένος από τους εισβολείς. Σύμφωνα με τον θρησκευτικό νόμο, η Πόλη παραδόθηκε στους μαχητές και ακολούθησαν σφαγές και λεηλασία για τρεις μέρες. Ο Μωάμεθ Β΄ μπήκε με πομπή στην κατακτημένη πόλη, προσευχήθηκε στην Αγία Σοφία και ανήγγειλε ότι η Κωνσταντινούπολη θα είναι πλέον η πρωτεύουσά του 🌆.

β. Οι Συνέπειες 💔

Η Άλωση της Πόλης τραυμάτισε την περηφάνεια των Ελλήνων, οι οποίοι θρήνησαν τη μεγάλη συμφορά. Ωστόσο, σύντομα άρχισε να διαμορφώνεται η ελπίδα της Ανάστασης του Γένους.

• Το πνεύμα του Βυζαντίου μεταφέρθηκε από τους λογίους του στη Δύση 📚.
• Οι Οθωμανοί έκλεισαν τους δρόμους της Ανατολής, ωθώντας τους Ευρωπαίους στις μεγάλες γεωγραφικές ανακαλύψεις 🗺️.

γ. Η Βυζαντινή Πνευματική Κληρονομιά 📜

Η βυζαντινή ιδεολογία επηρέασε έντονα την ιδεολογία του Μοσχοβίτικου Κράτους. Οι Ρώσοι θεώρησαν ότι ήταν οι μοναδικοί κληρονόμοι της βυζαντινής πνευματικής και πολιτικής παράδοσης και διατύπωσαν στις αρχές του 16ου αιώνα τη θεωρία ότι η Μόσχα ήταν η Τρίτη Ρώμη 🏛️.

Ο Φιλόθεος από το Πσκόφ προς το Βασίλειο, μεγάλο ηγεμόνα της Μόσχας (1503-1533):

"Η Εκκλησία της Ρώμης έπεσε από την αίρεση του Απολλινάριου. Οι πύλες της Δεύτερης Ρώμης, της Κωνσταντινούπολης, γκρεμίστηκαν από τα τσεκούρια των Αγαρηνών. Αυτή είναι τώρα η εκκλησία της Τρίτης Ρώμης, η Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία του κράτους σου, που λάμπει περισσότερο και από τον ήλιο σε όλη τη γη. Δύο Ρώμες έχουν πέσει, αλλά η τρίτη στέκει ακλόνητη και τέταρτη δεν πρόκειται να υπάρξει." 🌟

Οι ορθόδοξοι βαλκανικοί λαοί επηρεάστηκαν βαθιά από τον βυζαντινό πολιτισμό, ενώ η Ορθοδοξία συνέβαλε στη διατήρηση της πνευματικής τους ταυτότητας στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Συνολικά, η συνεισφορά του Βυζαντίου στον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πολιτισμό ήταν πολύ σημαντική:

• Διέσωσε τον ευρωπαϊκό πολιτισμό από την απειλή των αραβικών κατακτήσεων 🏺.
• Ανέπτυξε μεγάλη και πρωτότυπη τέχνη 🎨.
• Διέσωσε και μετέδωσε την κλασική κληρονομιά στην Ευρώπη 📚.
• Ανέπτυξε νέα γραμματειακά είδη και θετικές επιστήμες 🧪.
• Τελειοποίησε την οργάνωση των κρατικών υπηρεσιών 🏛️.
• Συνέβαλε στη διαμόρφωση της θρησκευτικής μουσικής, του μοναστισμού, των ανθρωπιστικών σπουδών και άλλων εκφάνσεων του πολιτισμού στη δυτική Ευρώπη 🎶.

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης αποτέλεσε ένα σημείο καμπής στην ιστορία, σηματοδοτώντας το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και την αρχή της Οθωμανικής κυριαρχίας στην Ανατολή.