Η Διαμόρφωση της Μεσαιωνικής Ελληνικής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας 🏛️
Όροι-Κλειδιά της Ενότητας 🗝️
- Σταθεροποίηση συνόρων
- Στρατιωτική αντεπίθεση
- Ενίσχυση ελληνικότητας
- Κεντρικές διοικητικές υπηρεσίες
- Επέκταση θεμάτων
- Στρατιώτης-αγρότης
- Αύξηση πληθυσμού
- Κακώσεις
- Ανάπτυξη εμπορίου και βιοτεχνίας
α. Παγίωση και Επέκταση των Αλλαγών 🌍⚔️
Σταθεροποίηση και Αντεπίθεση:
Κατά τον 7ο αιώνα, το Βυζάντιο απομακρύνθηκε από τις ρωμαϊκές καταβολές του, με σημαντικές αλλαγές να γίνονται κατά τη διάρκεια των δυναστειών της Ισαυρικής (717-802) και του Αμορίου (802-867). Τα σύνορα με το Χαλιφάτο σταθεροποιήθηκαν στην Μ. Ασία και η βυζαντινή αντεπίθεση άρχισε στα μέσα του 9ου αιώνα.
Αναδιοργάνωση της Πελοποννήσου (806):
"Ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Α' έστειλε στρατηγό στην Πελοπόννησο που υπέταξε τους Σκλαβήνους και εκχριστιάνισε τους βαρβάρους, αποκαθιστώντας τους παλιούς κατοίκους στις πατρίδες τους."
Χρονικόν της Μονεμβασίας
Ενίσχυση της Ελληνικότητας:
Ο ελληνικός χαρακτήρας της αυτοκρατορίας ενισχύθηκε, ενώ η χρήση της λατινικής περιορίστηκε. Οι κεντρικές διοικητικές υπηρεσίες του κράτους οργανώθηκαν περαιτέρω, ενώ τα θέματα (διοικητικές περιφέρειες) επεκτάθηκαν στη Μ. Ασία και τα Βαλκάνια. Οι στρατηγοί-διοικητές των θεμάτων είχαν μεγάλη δύναμη, οδηγώντας συχνά σε εξεγέρσεις.
Οι λεγόμενες κακώσεις του Νικηφόρου:
"Διαταγή στρατολόγησης των φτωχών, αναθεώρηση των φορολογικών καταλόγων και κατάργηση φοροαπαλλαγών."
Θεοφάνης, Χρονογραφία
Στρατιώτες-Αγρότες:
Ο στρατός του θέματος αποτελούνταν από στρατιώτες-αγρότες με δικά τους κτήματα, που καλούνταν για υπηρεσία σε περίπτωση εχθρικής επίθεσης. Αυτή η στρατιωτική διάρθρωση μείωσε τη χρήση μισθοφόρων και ενίσχυσε τη μικρή και μεσαία αγροτική ιδιοκτησία.
Υποχρεώσεις του στρατιώτη-αγρότη:
"Οι στρατιώτες καλούνταν να παρουσιάζονται με άλογα και πολεμικές άμαξες, αλλά πολλοί αντιμετώπιζαν δυσκολίες όπως η απώλεια των ζώων τους."
Βίος Αγίου Φιλαρέτου
β. Ανάκαμψη της Οικονομίας 💰🌾
Οικονομική Ανάκαμψη:
Οι πρώτες ενδείξεις οικονομικής ανάκαμψης εμφανίστηκαν στα χρόνια του Κωνσταντίνου Ε' (741-775). Στο μεταίχμιο από τον 8ο προς τον 9ο αιώνα, ο πληθυσμός αυξήθηκε αισθητά, ενώ ξεπεράστηκε η κρίση στην οικονομία. Αυξήθηκαν τα κρατικά έσοδα, και το εμπόριο και η βιοτεχνία αναζωογονήθηκαν.
Κακώσεις του Νικηφόρου Α':
"Οι τολμηρές οικονομικές μεταρρυθμίσεις του Νικηφόρου Α' στόχευαν στην ανάκαμψη του εμπορίου και την αύξηση των κρατικών εσόδων."
Θεοφάνης, Χρονογραφία
Οι μεταρρυθμίσεις αυτές περιλάμβαναν:
- Μετακίνηση πληθυσμών στις σκλαβηνίες.
- Στρατολόγηση φτωχών με έξοδα των συγχωριανών τους.
- Αναθεώρηση φορολογικών καταλόγων και αύξηση τελών.
- Κατάργηση φοροαπαλλαγών.
- Επιβολή καπνικού φόρου αναδρομικά στους παροίκους.
- Δάνειο με υψηλό τόκο σε επιφανείς εφοπλιστές για την ανάπτυξη του εμπορίου.
Η σταθεροποίηση των συνόρων, η ενίσχυση της ελληνικότητας, η στρατιωτική αντεπίθεση και η οικονομική ανάκαμψη οδήγησαν στη διαμόρφωση της μεσαιωνικής ελληνικής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από σημαντικές διοικητικές και στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις, ανάπτυξη του εμπορίου και βιοτεχνίας, καθώς και ενίσχυση της αγροτικής οικονομίας. 🌟