Η πάλη της Ορθοδοξίας με τις αιρέσεις και την αρχαία θρησκεία ⛪🕊️

Όροι – Κλειδιά 🗝️

• Αιρέσεις
• Αρειανισμός
• Νεστοριανισμός
• Μονοφυσιτισμός
• Οικουμενικές σύνοδοι: Κωνσταντινούπολης (381), Εφέσου (431), Χαλκηδόνας (451)
• Μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας
• Σύνθεση Χριστιανισμού-Ελληνισμού

α. Ο αγώνας κατά των αιρέσεων ⚔️

Ο Χριστιανισμός, από την αναγνώρισή του, αντιμετώπισε πολλές αιρέσεις, δηλαδή παρεκκλίσεις από την ορθή χριστιανική διδασκαλία, όπως διατυπώθηκε από την Εκκλησία στις Οικουμενικές Συνόδους.

Θεοδόσιος Α΄ για τους αιρετικούς 📜

Ο Θεοδόσιος Α' υποστήριξε την Ορθοδοξία και κατέστειλε τις αιρέσεις:

"Όλοι οι λαοί να ασκούν τη θρησκεία που ο θείος απόστολος Πέτρος παρέδωσε στους Ρωμαίους... να πιστεύουμε στη μία θεότητα του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος... Οι αιρετικοί να υπομένουν την ατιμία του αιρετικού δόγματος."

Θεοδοσιανός Κώδικας

Το κράτος στήριξε την Εκκλησία, συνδυάζοντας θεολογικά προβλήματα με πολιτικές σκοπιμότητες.

Αιρέσεις του 4ου και 5ου αιώνα ⏳

• Αρειανισμός: Υποστήριζε ότι ο Υιός είναι δημιούργημα του Πατρός, αμφισβητώντας τη θεότητά του. Καταδικάστηκε από τις Οικουμενικές Συνόδους της Νίκαιας (325) και Κωνσταντινούπολης (381).
• Νεστοριανισμός: Τόνιζε την υπεροχή της ανθρώπινης φύσης του Χριστού. Καταδικάστηκε από την Γ' Οικουμενική Σύνοδο της Εφέσου (431).
• Μονοφυσιτισμός: Υποστήριζε ότι η θεία φύση απορρόφησε την ανθρώπινη φύση του Χριστού. Καταδικάστηκε από την Δ' Οικουμενική Σύνοδο της Χαλκηδόνας (451), αλλά κυριάρχησε στις ανατολικές επαρχίες.

Η καταπίεση των Μονοφυσιτών διευκόλυνε τις αραβικές κατακτήσεις (630-650), καθώς οι Μονοφυσίτες αποδέχτηκαν την κυριαρχία των Αράβων για να απαλλαγούν από τη σκληρή στάση της κυβέρνησης της Κωνσταντινούπολης.

β. Μέτρα κατά της αρχαίας θρησκείας 🏺

Στα τέλη του 4ου αιώνα, ο Χριστιανισμός επικράτησε έναντι της αρχαίας θρησκείας:

• Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός (361-363) προσπάθησε να επαναφέρει τη λατρεία των θεών του Ολύμπου, αλλά απέτυχε.
• Ο Θεοδόσιος Α' (379-395) έδωσε το οριστικό πλήγμα, κλείνοντας τους ναούς και απαγορεύοντας τους Ολυμπιακούς Αγώνες και τα Ελευσίνια Μυστήρια (392-393).

"Κανένας να μην προσφέρει θυσίες σε αναίσθητα σύμβολα... Αν κάποιος τολμήσει να θυσιάσει, να θεωρηθεί ένοχος εσχάτης προδοσίας."
Θεοδοσιανός Κώδικας

γ. Η σχέση Χριστιανισμού-Ελληνισμού 🏛️

Στα τέλη του 4ου και αρχές του 5ου αιώνα, υπήρξε βία κατά των μνημείων και οπαδών της αρχαίας θρησκείας. Ορισμένοι φανατικοί Χριστιανοί κατέστρεφαν αρχαία μνημεία και αγάλματα.

Οι Μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας (Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος Νύσσης, Γρηγόριος Ναζιανζηνός και Ιωάννης Χρυσόστομος) πρότειναν την επιλεκτική αξιοποίηση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας για τη διαμόρφωση του δόγματος και την αντιμετώπιση των αιρέσεων, διευκολύνοντας τη σύνθεση Χριστιανισμού και Ελληνισμού.

---

Με αυτές τις ενέργειες, ο Χριστιανισμός εδραιώθηκε στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, αντιμετωπίζοντας επιτυχώς αιρέσεις και αρχαίες θρησκείες, και δημιουργώντας μια νέα πολιτιστική σύνθεση που καθόρισε τον μεσαιωνικό κόσμο. ✝️🛡️