Όξυνση της Πολιτικής Κρίσης και η Δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 (1963-1974)

Οι Δύο Κυβερνήσεις Γεώργιου Παπανδρέου (1963-1965)

Ο πρόεδρος της Ενώσεως Κέντρου, Γεώργιος Παπανδρέου, κέρδισε τις εκλογές και κυβέρνησε από το 1963 έως το 1965, διακηρύσσοντας την ανάγκη ομαλής λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών.

• Βασιλιάς Παύλος: Δέχτηκε τη λαϊκή ετυμηγορία υπέρ της Ένωσης Κέντρου, προσπαθώντας να μετριάσει το αντιβασιλικό κλίμα.
• Μέτρα Ανακούφισης: Ο Γ. Παπανδρέου έλαβε μέτρα ανακούφισης των ασθενέστερων τάξεων, κατάργησε αυταρχικά μέτρα σε βάρος της Αριστεράς και περιόρισε τις αμερικανικές επεμβάσεις.
• Εκπαιδευτικές Μεταρρυθμίσεις: Σε συνεργασία με τον παιδαγωγό Ευάγγελο Παπανούτσο, προώθησε την καθιέρωση της δωρεάν παιδείας και της δημοτικής γλώσσας.

Κρίση του 1965 🏛️

• Σχέσεις με τον Βασιλιά Κωνσταντίνο: Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, βλέποντας τις αλλαγές του Παπανδρέου, φοβήθηκε μήπως χάσει τον έλεγχο του στρατού. Αξίωσε να επιλέξει ο ίδιος τον υπουργό Εθνικής Άμυνας, πράγμα αντίθετο με το σύνταγμα.
• Αποστασία: Ο Κωνσταντίνος εξανάγκασε τον Παπανδρέου σε παραίτηση και διέσπασε το κόμμα του, πείθοντας στελέχη του να τον εγκαταλείψουν. Οι πολιτικοί αυτοί ονομάστηκαν αποστάτες.

Η Πορεία προς τη Δικτατορία (1965-1967) 📉

• Ιουλιανά: Μεγάλες διαδηλώσεις αποδοκίμασαν τις βασιλικές ενέργειες. Σχηματίστηκε κυβέρνηση αποστατών, αλλά η πολιτική ζωή δεν εξομαλύνθηκε.
• Εκλογές Μάιος 1967: Προκηρύχθηκαν από τον Παπανδρέου και τον Κανελλόπουλο. Ομάδα στρατηγών σχεδίαζε να ζητήσει τη συνεργασία του βασιλιά για την εγκαθίδρυση δικτατορίας.

Η Δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 🪖

• Πραξικόπημα: Ομάδα μεσαίων και ανώτερων αξιωματικών με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Γεώργιο Παπαδόπουλο κατέλαβε την εξουσία.
• Αντίδραση Κωνσταντίνου: Συνεργάστηκε αρχικά με τους πραξικοπηματίες αλλά προσπάθησε αργότερα να ανατρέψει τη δικτατορία, χωρίς επιτυχία.
• Διεθνείς Σχέσεις: Η ΕΟΚ ανέστειλε τη διαδικασία σύνδεσης με την Ελλάδα, ενώ οι ΗΠΑ συνεργάστηκαν με τους δικτάτορες.

Η Αντίσταση κατά της Δικτατορίας ✊

• Αντιστασιακές Ενέργειες: Κηδείες του Γ. Παπανδρέου και του Γ. Σεφέρη, απόπειρα δολοφονίας Παπαδόπουλου, κίνημα του Ναυτικού και φοιτητικό κίνημα.
• Εξέγερση του Πολυτεχνείου (Νοέμβριος 1973): Η κατάληψη του Πολυτεχνείου αποτέλεσε κορυφαία αντιδικτατορική εκδήλωση. Οι δικτάτορες απάντησαν με ωμή βία, χρησιμοποιώντας άρμα μάχης για να ρίξουν την κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου, οδηγώντας σε θανάτους και συλλήψεις.

Η Πτώση της Δικτατορίας (1974) 🌅

• Πραξικόπημα στην Κύπρο: Η δικτατορία προκάλεσε πραξικόπημα, ανατρέποντας τον πρόεδρο Μακάριο. Η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο και κατέλαβε μεγάλο μέρος του νησιού.
• Τέλος της Δικτατορίας: Αδυνατώντας να αντιμετωπίσει την κρίση, η δικτατορική κυβέρνηση παρέδωσε την εξουσία στους πολιτικούς στις 23 Ιουλίου 1974.

Συμπεράσματα 📜

Η δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 υπήρξε μια σκοτεινή περίοδος για την Ελλάδα, με σοβαρές επιπτώσεις στις πολιτικές και κοινωνικές ελευθερίες. Η αντίσταση των πολιτών και οι διεθνείς πιέσεις οδήγησαν τελικά στην πτώση της δικτατορίας και την αποκατάσταση της δημοκρατίας.