Η Συγκρότηση της Ρωμαϊκής Πολιτείας - Res Publica 🏛️

Μετάβαση από τη Βασιλεία στη Δημοκρατία (509 π.Χ.) 🗳️

Η περίοδος της βασιλείας στη Ρώμη τελείωσε το 509 π.Χ. με την εξέγερση των πατρικίων και την απομάκρυνση των Ετρούσκων. Το νέο πολίτευμα που εγκαθιδρύθηκε ονομάστηκε Res publica ή δημοκρατία, αν και στην πραγματικότητα ήταν αριστοκρατικό καθεστώς, καθώς την εξουσία είχαν οι πατρίκιοι. Για δύο αιώνες, η Ρώμη ταλαντεύτηκε από κοινωνικούς αγώνες μέχρι την εξίσωση των πατρικίων με τους πληβείους.

Κοινωνικοί Αγώνες και Κατάκτηση Πολιτικών Δικαιωμάτων 🥇

Οι πληβείοι αγωνίστηκαν για δύο αιώνες ώστε να αποκτήσουν πολιτικά δικαιώματα:

1. Δημαρχία (5ος αι. π.Χ.):

   • Εκλογή δημάρχων για την προστασία των πληβείων από τις αυθαιρεσίες των πατρικίων.
   • Οι δήμαρχοι είχαν το δικαίωμα να αρνηθούν την ψήφιση νόμων που προσέβαλλαν τα συμφέροντα των πληβείων (veto).

2. Δωδεκάδελτος (μέσα 5ου αι. π.Χ.):

   • Καταγραφή του εθιμικού δικαίου, αποτρέποντας τις αυθαίρετες δικαστικές αποφάσεις.
   • Οι νόμοι έγιναν κοινό κτήμα όλων των πολιτών.

3. Κατάργηση περιορισμών γάμου:

   • Επιτρέπονται οι γάμοι μεταξύ πατρικίων και πληβείων.

4. Πολιτική Ισότητα (4ος αι. π.Χ.):

   • Δικαίωμα εκλογής στο αξίωμα του υπάτου και αργότερα στο αξίωμα του «μεγίστου αρχιερέως».

Πολιτική Οργάνωση της Res publica 🏛️

Άρχοντες

Οι άρχοντες εκπροσωπούσαν την εκτελεστική εξουσία:

• Ύπατοι: Δύο άρχοντες που εκλέγονταν για ένα χρόνο, συγκεντρώνοντας όλες τις εξουσίες του βασιλιά.
• Δικτάτορας: Σε κρίσιμες καταστάσεις, για έξι μήνες όλες οι εξουσίες παραχωρούνταν σε έναν εκλεγμένο άρχοντα από τους υπάτους.
• Τιμητές: Δύο άρχοντες με δεκαοκτάμηνη θητεία που ήταν υπεύθυνοι για την κατάταξη των πολιτών, τη σύνταξη του καταλόγου των συγκλητικών, τον προϋπολογισμό του κράτους και την επίβλεψη των ηθών.

Σύγκλητος

• Σύγκλητος: Αποτελούνταν από ισόβια μέλη, που προηγουμένως είχαν διατελέσει ανώτατοι άρχοντες. Ήταν σώμα με νομοθετική και εκτελεστική εξουσία και είχε μεγάλη δύναμη καθ' όλη τη διάρκεια της δημοκρατίας και της αυτοκρατορίας.
• Αρμοδιότητες: Θέματα οικονομικά, θρησκευτικά και εξωτερικής πολιτικής. Οι αποφάσεις της (συγκλητικά δόγματα) είχαν ισχύ νόμου.

Εκκλησίες

• Φρατρική: Συνέλευση των πατρικίων, έχασε τη δύναμή της την περίοδο της δημοκρατίας.
• Λοχίτιδα: Συνέλευση των στρατευμένων πολιτών, πατρικίων και πληβείων. Εξέλεγε τους υπάτους, τους τιμητές και τους πραίτωρες.
• Φυλετική: Αρχικά συνέλευση των πληβείων, μετά την εξίσωση των τάξεων συμμετείχαν όλοι οι Ρωμαίοι. Ψήφιζε νόμους και εξέλεγε τους κατώτερους άρχοντες.

Συμπεράσματα 📜

• Κοινωνική Εξίσωση: Οι κοινωνικοί αγώνες οδήγησαν στην εξίσωση των πατρικίων με τους πληβείους.
• Αριστοκρατικό Καθεστώς: Η Res publica διατήρησε αριστοκρατικά στοιχεία με κυριαρχία των πατρικίων.
• Συγκλητική Δύναμη: Η σύγκλητος είχε κεντρικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση της πολιτικής.

Η μετάβαση από τη βασιλεία στη δημοκρατία στη Ρώμη αποτέλεσε μια περίοδο κοινωνικών αγώνων και πολιτικών αλλαγών που διαμόρφωσαν τη ρωμαϊκή πολιτεία και την πορεία της προς την κυριαρχία.