🏛️ Κοινωνία και Οικονομία (6ος-9ος αι.)

α. Η Οικονομία

• 📉 Πτώση του Πληθυσμού:

  • Επιδημίες 🦠, φυσικές καταστροφές 🌋 και πολέμοι ⚔️ μείωσαν σημαντικά τον πληθυσμό.
  • Παρ' όλα αυτά, πολλές πόλεις όπως η Έφεσος και η Νίκαια συνέχισαν να ακμάζουν ως εμπορικά και βιοτεχνικά κέντρα 🏙️.

• 📉 Περιορισμός Αστικών Δραστηριοτήτων:

  • Το εξωτερικό εμπόριο φθίνει λόγω του ελέγχου των εμπορικών δρόμων από τους Άραβες 🏜️.
  • Σε περιόδους ανακωχής, το αραβοβυζαντινό εμπόριο αναβιώνει 🚢.
  • Το εμπόριο με τη Δύση μειώνεται αλλά δεν διακόπτεται τελείως, με τις θαλάσσιες επικοινωνίες να είναι επικίνδυνες λόγω πειρατών ☠️.

• 🏗️ Ανοικοδόμηση Πόλεων:

  • Ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Α' φρόντισε για την ανοικοδόμηση των πόλεων της Πελοποννήσου 🏛️, όπως η Πάτρα και η Σπάρτη, μετά από τις επιθέσεις των Σλάβων.

• 📈 Ανάκαμψη:

  • Κατά τα τέλη του 8ου και τις αρχές του 9ου αιώνα, ο πληθυσμός της αυτοκρατορίας αυξήθηκε και έφθασε περίπου τα 11 εκατομμύρια 🌍.
  • Η οικονομία και το εμπόριο άρχισαν να ανακάμπτουν 📈.

• 💰 Δημοσιονομικά Μέτρα:

  • Ο Νικηφόρος Α' έλαβε τολμηρά δημοσιονομικά μέτρα για την ανόρθωση της οικονομίας:
    • Ακύρωση φοροαπαλλαγών.
    • Επιβολή καπνικού φόρου 🚬.
    • Καθιέρωση συλλογικής ευθύνης για την καταβολή των φόρων 🧾.
    • Απαγόρευση τοκογλυφίας ❌💲.
    • Δημιουργία κλήρων για τους ναύτες στρατιώτες της Μ. Ασίας ⚓.
    • Υποχρέωση των πλούσιων ναυκλήρων της Κωνσταντινούπολης να δανειστούν από το κράτος με υψηλό επιτόκιο 🏦.

β. Στρατιωτικοποίηση και Εποικισμοί

• ⚔️ Στρατιωτικοποίηση:

  • Από τα μέσα του 7ου ως τα μέσα του 9ου αιώνα, η αυτοκρατορία χαρακτηρίζεται από έντονη κοινωνική παρουσία του στρατού.
  • Εμφάνιση οικογενειακών επωνύμων και οικοδόμηση κάστρων 🏰.

• 🛡️ Θεματικό Σύστημα:

  • Επέκταση του δικτύου των θεμάτων με διχοτόμηση παλαιότερων και δημιουργία νέων θεμάτων.
  • Δημιουργία ναυτικών θεμάτων για την προστασία των παραλιακών περιοχών 🌊.

• 🚚 Εποικισμοί:

  • Το Βυζάντιο εφάρμοσε συγκροτημένη εποικιστική πολιτική για την αντιμετώπιση των σλαβικών πληθυσμών.
  • Μετακινήσεις πληθυσμών από τις σκλαβηνίες των Βαλκανίων στη Μ. Ασία και αντίστροφα 🏞️.

γ. Το Κίνημα του Θωμά του Σλάβου

• ⚔️ Εξέγερση:

  • Εκδηλώθηκε το 821 στη Μικρά Ασία.
  • Ο Θωμάς εμφανίστηκε ως εικονόφιλος και προστάτης των φτωχών, υποσχόμενος απαλλαγή από τη φορολογία.

• 🛡️ Πολιορκία της Κωνσταντινούπολης:

  • Ο Θωμάς πολιόρκησε την πρωτεύουσα, αλλά η έκβαση κρίθηκε από το απόρθητο των τειχών και την επίθεση των Βουλγάρων, συμμάχων του Μιχαήλ Β' 🏰.

• 🔚 Τέλος της Εξέγερσης:

  • Ο Θωμάς συνελήφθη και θανατώθηκε τον Οκτώβριο του 823.
  • Το κίνημα δεν ήταν λαϊκή εξέγερση ή κοινωνική επανάσταση, αλλά περισσότερο εμφύλιος πόλεμος.

📝 Συνοπτικά

• Πτώση Πληθυσμού: Επιδημίες, φυσικές καταστροφές, πολέμοι.
• Ανοικοδόμηση: Ανάκαμψη πόλεων και εμπορίου.
• Στρατιωτικοποίηση: Εμφάνιση οικογενειακών επωνύμων, κάστρα.
• Εποικισμοί: Μετακινήσεις πληθυσμών, ένταξη Σλάβων.
• Θωμάς ο Σλάβος: Εξέγερση και ήττα.

Η περίοδος αυτή χαρακτηρίστηκε από σημαντικές μεταβολές στην κοινωνία και την οικονομία, με έντονη στρατιωτική παρουσία και δυναμικές προσπάθειες ανοικοδόμησης και ανασυγκρότησης. 🏛️⚔️📈