🌍 Ο Μεσοπόλεμος 🌍

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες έφτασαν στην Ελλάδα. Η ανακούφιση και η εγκατάστασή τους ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπισε η χώρα την περίοδο του Μεσοπολέμου. Ταυτόχρονα, την ίδια περίοδο στην Ελλάδα επικρατούσε πολιτική και κοινωνική αναταραχή.

Ιστορική Γραμμή 📜

• Συνθήκη της Λωζάννης (1923):

  • Η Ελλάδα αποσύρθηκε από την Ανατολική Θράκη, τα νησιά Ίμβρο και Τένεδο, και την περιοχή της Σμύρνης.
  • Τα Δωδεκάνησα παρέμειναν στην Ιταλία.
  • Αποφασίστηκε η ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία με βάση το θρήσκευμα.
  • Δεν μετακινήθηκαν μόνο οι Χριστιανοί Έλληνες που ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη, την Ίμβρο και την Τένεδο και οι Μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης.

• Αβασίλευτη Δημοκρατία (1924):

  • Ανακηρύχθηκε από τη Βουλή και επικυρώθηκε με δημοψήφισμα.
  • Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου υπήρξε ο πρώτος πρωθυπουργός της αβασίλευτης Δημοκρατίας.

Μεγάλα Προβλήματα 🏚️

• Εγκατάσταση Προσφύγων:

  • Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη, τον Πόντο και τη Μικρά Ασία προστέθηκαν στους 100.000 περίπου που είχαν εγκαταλείψει τη Βουλγαρία και τη Σοβιετική Ένωση.
  • Οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν κυρίως στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη, ενισχύοντας το ελληνικό στοιχείο των περιοχών αυτών.
  • Οι πρόσφυγες έμεναν προσωρινά σε καταυλισμούς, ενώ αργότερα δημιουργήθηκαν οικισμοί για τη στέγασή τους.

• Οικονομική Κρίση (1929):

  • Η διεθνής οικονομική κρίση του 1929 είχε σοβαρές κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες.
  • Πολλοί εργάτες και υπάλληλοι έχασαν τη δουλειά τους.
  • Η ραγδαία αύξηση της ανεργίας προκάλεσε κοινωνική αναταραχή με πορείες, διαδηλώσεις και απεργίες.

Πολιτική Αστάθεια και Δικτατορία ⚔️

• Πολιτική Αστάθεια:

  • Τα πολιτικά κόμματα εναλλάσσονταν συχνά στην εξουσία.
  • Υπήρχαν πραξικοπήματα που οργάνωναν αξιωματικοί του στρατού.

• Ιωάννης Μεταξάς (1936):

  • Ανέλαβε την εξουσία και επέβαλε δικτατορία.
  • Διέλυσε τη Βουλή και άσκησε διώξεις εναντίον των πολιτικών του αντιπάλων.
  • Προσπάθησε να προσεγγίσει τους αγρότες και τους εργάτες με διάφορα κοινωνικά μέτρα.
  • Ετοίμασε τη χώρα για τον πόλεμο που ερχόταν.
  • Ακολούθησε πολιτική φιλίας με τη Βρετανία, τη μεγαλύτερη ναυτική δύναμη της εποχής.

Γλωσσάρι 📚

• Ανταλλαγή πληθυσμών: Η παράλληλη μετακίνηση ανθρώπων από τον τόπο τους, μετά από διεθνή συμφωνία.
• Πρόσφυγες: Άνθρωποι που υποχρεώνονται να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους και να καταφύγουν σε άλλες χώρες ή περιοχές.
• Καταυλισμοί: Πρόχειρη και προσωρινή διαμονή σε σκηνές.
• Οικισμοί: Μόνιμες εγκαταστάσεις κατοίκων.
• Ταλανίζομαι: Ταλαιπωρούμαι.
• Πραξικόπημα: Δυναμική πολιτική ή στρατιωτική ενέργεια που στοχεύει στην κατάλυση του Συντάγματος μιας χώρας.
• Φασιστικό κόμμα: Το κόμμα που ίδρυσε το 1921 στην Ιταλία ο Μπενίτο Μουσολίνι.
• Ναζιστικό κόμμα: Το κόμμα που ιδρύθηκε το 1919 στη Γερμανία. Έγινε γνωστό κυρίως λόγω του αρχηγού του, Αδόλφου Χίτλερ.
• Ερίζω: Φιλονικώ, λογομαχώ.
• Δικτατορία: Το πολίτευμα όπου η εξουσία ασκείται απολυταρχικά από ένα πρόσωπο ή ομάδα ατόμων που έχουν επικρατήσει με τη βία.

---

Οι πηγές αφηγούνται... 📖

Η Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή

«Όσο για την Ελλάδα, που βρισκότανε πάλι στο σημείο να λάβει το μερτικό της από την ευρωπαϊκή κρίση, παρουσίαζε τώρα τούτο το χαραχτηριστικό, μοναδικό στην τρισχιλιόχρονη Ιστορία της: -Αυτό που είχανε συνηθίσει να λένε "η ελληνική διασπορά" και το ονομάζαμε το Γένος των Ελλήνων, είχε καταργηθεί. Για πρώτη φορά, ολόκληρος ο ελληνισμός, εκτός από ελάχιστα παρακλάδια, είχε συγκεντρωθεί μέσα στα σύνορα του ελλαδικού κράτους. Καθώς το αισθανόμουνα, αυτό το φαινόμενο ήταν το πιο σημαντικό από όσα είχε κληροδοτήσει στη γενιά μας η περίοδος που είχε αρχίσει με τους πολέμους του '12 και έκλεινε τώρα. Δεν μπορούσε να μη χαράξει στη μοίρα του τόπου ένα βαθύ σημάδι, για πολλά μελλούμενα χρόνια, ποιος ξέρει,ως την καινούρια αποδημητική περίοδο του ελληνισμού».
- Γιώργος Σεφέρης, Χειρόγραφο Σεπτ. 41, Αθήνα 1972, σ. 23.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος για το Προσφυγικό Ζήτημα

«Είναι ανάγκη να είπω προς υμάς ότι η κυβέρνησις θα επιδιώξη την συμπληρωσιν της προσφυγικής γεωργικής και αστικής αποκαταστάσεως, την οποίαν επιβάλλει όχι απλώς το καθήκον προς τους εκ σφαλμάτων παθόντας ομογενείς, αλλά αυτό τούτο το συμφέρον του κράτους, συμφέρον οικονομικόν αλλά και συμφέρον" εθνικόν. Θεωρώ, άλλως τε, καθήκον μου να διακηρύξω ότι παρά τα διαπραχθέντα σφάλματα η Ελλάς η μπορεί να είνε υπερήφανος δι' εκείνο που κατώρθωσε, όταν ευρέθη εις την ανάγκην να δεχθή εις τους κόλπους της τόσας μυριάδας ομογενών εκδιωχθέντων από τας εστίας των».
- Εφημερίδα Ελεύθερον Βήμα, 21 Ιουλίου 1928.

---

Ματιά στο παρελθόν 🔍

Η διεθνής οικονομική κρίση του 1929 📉

• Το 1929 ξέσπασε μεγάλη οικονομική κρίση στις ΗΠΑ, που επηρέασε για αρκετά χρόνια τις περισσότερες χώρες του κόσμου.
• Η κατάρρευση του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης αποτέλεσε την πιο εμφανή εκδήλωση του προβλήματος.
• Η διεθνής κρίση του 1929 είχε σοβαρές κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες.
• Πολλοί εργάτες και υπάλληλοι έχασαν τη δουλειά τους.
• Η ραγδαία αύξηση της ανεργίας προκάλεσε κοινωνική αναταραχή, η οποία εκφράστηκε με πορείες, διαδηλώσεις και απεργίες.