Η Επανάσταση στα Νησιά του Αιγαίου 🌊

Η επανάσταση διαδόθηκε γρήγορα στα νησιά του Αιγαίου. Σπουδαίοι ναυτικοί, όπως ο Ανδρέας Μιαούλης και ο Δημήτριος Παπανικολής, προσέφεραν σημαντικές υπηρεσίες, είτε μεταφέροντας τρόφιμα και πολεμοφόδια στην Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα είτε προστατεύοντας τις παραπάνω περιοχές από τις επιθέσεις του τουρκικού στόλου.

Η Εξάπλωση της Επανάστασης 🚩

Η επανάσταση ξεκίνησε από την Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα και σύντομα επεκτάθηκε στα νησιά του Αιγαίου:

• Σπέτσες: Επανάσταση τον Απρίλιο του 1821 με πρωτοστατούσα τη Μπουμπουλίνα
• Ύδρα: Πρωτοστάτης ο πλοίαρχος Αντώνιος Οικονόμου
• Ψαρά, Σάμος, Κάσος, Δωδεκάνησα: Επαναστάτησαν αμέσως μετά
• Κρήτη: Ειδικά τα Σφακιά, επαναστατική δραστηριότητα
• Κυκλάδες: Οι κάτοικοι εμφανίστηκαν πιο διστακτικοί

Ναυτικές Επιχειρήσεις 🛳️

Τα εξεγερμένα νησιά συμμετείχαν αποφασιστικά στον μεγάλο ξεσηκωμό του 1821. Τα ελληνικά καράβια, παρόλο που ήταν λιγότερα και μικρότερα σε χωρητικότητα, κυριαρχούσαν στο Αιγαίο, χάρη στην ταχύτητα και την εμπειρία των πληρωμάτων τους. Οι Έλληνες ναυτικοί διακρίθηκαν σε τρία είδη πολεμικών επιχειρήσεων:

• Πολιορκία Παραθαλάσσιων Κάστρων: Όπως η Μονεμβασιά και το Ναυαρίνο
• Καταδρομές στα Παράλια της Μικράς Ασίας: Αιχμαλώτιζαν ή κατέστρεφαν εχθρικά πλοία
• Ναυμαχίες στο Ανοιχτό Πέλαγος: Χρησιμοποιούσαν τα περίφημα πυρπολικά, σκάφη γεμάτα με εύφλεκτο υλικό που προσδένονταν στα οθωμανικά πλοία και κατόπιν έπαιρναν φωτιά

Σημαντική δράση ανέπτυξαν οι Ψαριανοί Δημήτριος Παπανικολής και Κωνσταντίνος Κανάρης, καθώς και ο Ανδρέας Μιαούλης από την Ύδρα.

Αντίποινα των Τούρκων ⚔️

Αντιδρώντας οι Τούρκοι, προχώρησαν σε αντίποινα κατά του ελληνικού πληθυσμού στα παράλια της Μικράς Ασίας και στα νησιά:

• Χίος, Απρίλιος 1822: Καταστράφηκε ολοκληρωτικά από Τούρκους στρατιώτες, με πολλούς κατοίκους να σφαγιάζονται
• Σφαγή της Χίου: Συγκλόνισε τους χριστιανικούς λαούς της Ευρώπης

Συγκρούσεις στη Θάλασσα 🌊⚔️

Οι αποτυχίες του τουρκικού στόλου ανάγκασαν τον Σουλτάνο να ζητήσει τη συνδρομή του πασά της Αιγύπτου, Μεχμέτ Αλή. Τα επόμενα χρόνια, οι συγκρούσεις στη θάλασσα εντάθηκαν:

• Μάιος και Ιούνιος 1824: Ενωμένος ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος επιτέθηκε στην Κάσο και τα Ψαρά, καταστρέφοντάς τα
• Ναυμαχία του Γέροντα, Αύγουστος 1824: Ο ελληνικός στόλος νίκησε τον ογκώδη τουρκοαιγυπτιακό στόλο. Ο ναύαρχος Μιαούλης προκάλεσε σύγχυση στα εχθρικά πλοία με τους ελιγμούς του, ενώ τα πυρπολικά κατέστρεψαν μια φρεγάτα με 1.000 στρατιώτες και ναύτες. Οι τουρκοαιγυπτιακές δυνάμεις διασκορπίστηκαν και υποχώρησαν.

Γλωσσάρι 📚

• Χερσαίες μάχες: Μάχες που γίνονται στην ξηρά
• Καταδρομές: Αιφνιδιαστικές επιθέσεις
• Αντίποινα: Πράξεις εκδίκησης
• Φρεγάτα: Είδος πολεμικού πλοίου

Οι Πηγές Αφηγούνται... 📜

Επιστολή Κατοίκων της Ύδρας προς τους Πλοιάρχους των Ελληνικών Πολεμικών, 19 Απριλίου 1821 ✉️

«Εντιμότατοι κύριοι καπεταναίοι του ελληνικού στόλου,
Ο ξεσηκωμός του ελληνικού έθνους κατά των τυράννων του και η αποστολή του στόλου μας γίνεται με αποκλειστικό σκοπό να πλήξουμε τον κοινό εχθρό, ώσπου να αποκτήσουμε τα δίκαια και την ελευθερία μας. Όλες οι έννοιες μας πρέπει να είναι προσηλωμένες σ' αυτόν τον σκοπό, του οποίου την υλοποίηση επιθυμούμε και βέβαια θα επιτύχουμε εάν οδηγηθούμε με φρονήματα άξια ελευθέρων ανδρών».

Προκήρυξη των Τριών Ναυτικών Νησιών Ύδρας, Σπετσών και Ψαρών 📣

«Ευσεβείς απόγονοι ανδρειοτάτων προγόνων, κάτοικοι των νήσων και της ξηράς, όσοι μένετε ακόμη εις τον τουρκικόν ζυγόν, σηκωθήτε, πιάσετε τα όπλα διά την κοινήν ελευθερίαν. Όσοι έχετε καράβια μικρά και μεγάλα αρματώσετέ τα και ενωθήτε με τον ελληνικόν στόλον... μη δειλιάσετε απόγονοι του Μιλτιάδου και Θεμιστοκλέους. Μη φανήτε ανάξιοι της ελευθερίας σας. Ο πόλεμος γίνεται διά την πίστιν και την πατρίδα».

Ο Μιαούλης στο Μεσολόγγι 🌊🏅

«Στις 10 του μήνα αυτού, ήλθαν ο Μιαούλης και πολλοί άλλοι αξιωματικοί και ναύτες στο Μεσολόγγι. Ο Μιαούλης παρουσιάσθηκε στη Διευθυντική Επιτροπή. Αμέσως έτρεξαν όλοι οι στρατηγοί και οπλαρχηγοί να τον επισκεφθούν και να συγχαρούν ο ένας τους θριάμβους του άλλου. Αφού φιλήθηκαν με τον Μιαούλη, τον Σαχτούρη και τους υπόλοιπους καπετάνιους, έβλεπες την παρέα αυτών των νικητών της θάλασσας και της στεριάς να κάθονται μεγαλοπρεπώς σαν θεοί, να αναφέρουν τις συμφορές του παρελθόντος, ο ένας να διηγείται στον άλλο νίκες σαν θαύματα».

Ματιά στο Παρελθόν 🔍

Γυναίκες στον Αγώνα 👩‍🦰💪

Στην Επανάσταση του 1821, εξίσου σημαντική υπήρξε και η συμβολή των γυναικών, οι οποίες βοήθησαν με κάθε τρόπο. Η Μαντώ Μαυρογένους διέθεσε την πατρική της περιουσία στον Αγώνα, ενώ η Σπετσιώτισσα καπετάνισσα Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα συμμετείχε με τα καράβια της σε διάφορες πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων.