Η Επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα 🏔️

Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1821. Από τις συγκρούσεις με τον οθωμανικό στρατό ξεχωρίζουν:

• Η μάχη στην Αλαμάνα 🏹, όπου βρήκε φρικτό θάνατο ο Αθανάσιος Διάκος
• Η μάχη στο χάνι της Γραβιάς 🏰, στην οποία διακρίθηκε ο Οδυσσέας Ανδρούτσος

Προκλήσεις και Δυσκολίες ⚠️

Στη Στερεά Ελλάδα οι συνθήκες για εξέγερση ήταν δύσκολες:

• Πυκνοκατοικημένα τμήματα μόνο στα δυτικά
• Οι πρόκριτοι του τόπου δεν είχαν μεγάλη πολιτική εμπειρία
• Σημαντική παρουσία οθωμανικού πληθυσμού και στρατιωτών στην Εύβοια και τη Λαμία
• Στην κοντινή Ήπειρο ο ικανότατος Χουρσίτ Πασάς εκστράτευε εναντίον του Αλή Πασά

Ωστόσο, η παρουσία φημισμένων κλεφτών και αρματολών αντιστάθμιζε τις ελλείψεις, με αποτέλεσμα οι επαναστάτες να κινηθούν πιο συντονισμένα.

Η Έναρξη της Επανάστασης 🌟

• Ιανουάριος 1821: Πρώτη σύσκεψη των οπλαρχηγών στη Λευκάδα
• Μέσα Μαρτίου 1821: Τελετή στη μονή του Οσίου Λουκά στη Βοιωτία

Πρώτες Επαναστατικές Ενέργειες 🔥

• Ανατολική Στερεά:

  • Ο Πανουργιάς πολιόρκησε την πόλη των Σαλώνων (Άμφισσα)
  • Κατάληψη πόλεων και χωριών (Λιδωρίκι, Λιβαδιά, Αταλάντη, Θήβα)
  • Επαναστάτες φτάνουν μέχρι την Αθήνα, περιορίζοντας τους Τούρκους στην Ακρόπολη
  • Χαλκίδα: Πτώση στα χέρια των εξεγερμένων Ελλήνων με την επέμβαση του Υδραίου πλοιάρχου Αντωνίου Κριεζή

• Δυτική Στερεά:

  • Κυριεύουν το Βραχώρι (Αγρίνιο), το Αιτωλικό και το Μεσολόγγι
  • Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος φτάνει για να βοηθήσει στον Αγώνα

Σημαντικές Μάχες 🛡️

• Αλαμάνα:

  • Ο Χουρσίτ Πασάς έστειλε τους πασάδες Κιοσέ Μεχμέτ και Ομέρ Βρυώνη
  • Στις 23 Απριλίου 1821, οι Τούρκοι εκδίωξαν τους υπερασπιστές της Ηράκλειας και των γεφυρών του Γοργοποτάμου και της Αλαμάνας
  • Ο Αθανάσιος Διάκος τραυματίστηκε και αιχμαλωτίστηκε, αρνήθηκε να προσχωρήσει στον οθωμανικό στρατό και θανατώθηκε με φρικτό τρόπο

• Χάνι της Γραβιάς:

  • Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος κλείστηκε στο χάνι με 118 άνδρες
  • Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, οι οχυρωμένοι στα υψώματα γρήγορα οπισθοχώρησαν
  • Οι πολεμιστές στο χάνι συνέχισαν να αποκρούουν τις τουρκικές επιθέσεις
  • Η μάχη σταμάτησε το βράδυ με μεγάλες απώλειες για το οθωμανικό στρατό
  • Ο Ανδρούτσος και οι άνδρες του επιχείρησαν έξοδο και κατάφεραν να διαφύγουν

Γλωσσάρι 📖

• Αντισταθμίζω: Εξισορροπώ, αναπληρώνω
• Κανονιοβολώ: Καταφέρω χτυπήματα με κανόνι

Οι Πηγές Αφηγούνται... 📜

Επιστολή του Οδυσσέα Ανδρούτσου προς τους Κατοίκους του Γαλαξιδίου, 22 Μαρτίου 1821 ✉️

«Αγαπημένοι μου Γαλαξιδιώτες,
Ήταν βέβαια γραμμένα από τον Θεό να πάρουμε τα άρματα μια μέρα και να ορμήξουμε στους τυράννους μας, που τόσα χρόνια χωρίς έλεος μας τυραννούν. Τι τη θέλουμε, αδέλφια, αυτή την πολυπικραμένη ζωή, να ζούμε κάτω από τη σκλαβιά και το σπαθί του Τούρκου να ακονίζεται στα κεφάλια μας; Δεν βλέπετε που τίποτε δεν μας απόμεινε; Οι εκκλησίες μας έγιναν τζαμιά και στάβλοι των Τούρκων. Κανένας δεν μπορεί να πει πως έχει κάτι δικό του, γιατί το πρωί βρίσκεται φτωχός σαν ζητιάνος στο δρόμο, οι οικογένειές μας και τα παιδιά μας βρίσκονται στα χέρια και στην κρίση των Τούρκων. Τίποτε, αδέλφια, δεν μας έμεινε, δεν είναι λοιπόν σωστό να σταυρώσουμε τα χέρια και να κοιτάμε τον ουρανό. Ο Θεός μας έδωσε χέρια, γνώση και νου. Ας ρωτήσουμε την καρδιά μας και ας πράξουμε γρήγορα ό,τι μας απαντήσει και ας είμαστε αδέλφια βέβαιοι πως ο πολυαγαπημένος μας Χριστός θα μας προστατεύσει. Ό,τι είναι να κάνουμε θα πρέπει να το κάνουμε μια ώρα γρηγορότερα, γιατί ύστερα θα χτυπάμε τα κεφάλια μας».

Επιστολή Προκρίτων της Ύδρας προς τους Κατοίκους της Εύβοιας 📬

«Ο ιερός ούτος πόλεμος, αδελφοί, γίνεται υπέρ της πατρίδος. Αύτη η θεία εποχή, την οποίαν ο Θεός ευλόγησεν, είναι σωτηρία του χριστιανικού γένους».

Ματιά στο Παρελθόν 🔍

Το Δημοτικό Τραγούδι 🎶

Το δημοτικό τραγούδι είναι ένα λογοτεχνικό είδος, με το οποίο άγνωστοι λαϊκοί ποιητές εξέφραζαν τους καημούς και τους πόθους των ανθρώπων. Ιδιαίτερη κατηγορία δημοτικών τραγουδιών αποτελούν τα κλέφτικα τραγούδια, που δημιουργήθηκαν κυρίως κατά τον 18ο αιώνα, τις παραμονές της Μεγάλης Επανάστασης του 1821, εμπνευσμένα από τη δράση των Κλεφτών και των Αρματολών.