🧬 Κληρονομικότητα: Οι Νόμοι του Μέντελ και ο Ρόλος των Αλληλόμορφων

🔍 Τι Είναι η Κληρονομικότητα;

Η κληρονομικότητα είναι η διαδικασία με την οποία τα γενετικά χαρακτηριστικά μεταβιβάζονται από τους γονείς στους απογόνους. Κάθε οργανισμός κληρονομεί ένα αλληλόμορφο γονίδιο από κάθε γονέα για κάθε χαρακτηριστικό του, όπως το χρώμα των ματιών.

🧬 Τα Αλληλόμορφα

• Διπλοειδείς Οργανισμοί: Φέρουν δύο αλληλόμορφα για κάθε χαρακτηριστικό, ένα από κάθε γονέα.
• Επικρατές Αλληλόμορφο: Το αλληλόμορφο που εκδηλώνεται και καλύπτει το άλλο. Συμβολίζεται με κεφαλαίο γράμμα (π.χ. Μ για καστανά μάτια).
• Υπολειπόμενο Αλληλόμορφο: Το αλληλόμορφο που δεν εκδηλώνεται στην ετερόζυγη κατάσταση. Συμβολίζεται με πεζό γράμμα (π.χ. μ για γαλανά μάτια).

🧬 Γονότυπος και Φαινότυπος

• Γονότυπος: Το σύνολο των αλληλομόρφων που υπάρχουν σε κάθε κύτταρο ενός οργανισμού.
• Φαινότυπος: Το σύνολο των εκδηλωμένων χαρακτηριστικών (μορφολογικών, ανατομικών, φυσιολογικών κ.ά.) του οργανισμού.

📚 Οι Νόμοι του Μέντελ

Ο Μέντελ, μέσα από τα πειράματά του με τα μοσχομπίζελα, διατύπωσε δύο βασικούς νόμους της κληρονομικότητας:

1. Νόμος της Ομοιομορφίας: Τα άτομα που προέρχονται από τη διασταύρωση ομόζυγων γονέων που διαφέρουν σε ένα ή περισσότερα χαρακτηριστικά είναι ομοιόμορφα ως προς αυτά τα χαρακτηριστικά.
2. Νόμος του Διαχωρισμού των Αλληλόμορφων: Όταν διασταυρώνουμε ετερόζυγα άτομα, τα χαρακτηριστικά των γονέων τους επανεμφανίζονται στους απογόνους με καθορισμένη αναλογία.

🔄 Παράδειγμα Κληρονομικότητας

Αν η μητέρα έχει γαλανά μάτια (ομόζυγη για το μ) και ο πατέρας είναι ετερόζυγος για καστανά μάτια (Μμ):

• Τα πιθανά ζυγωτά είναι: Μμ, μΜ, μm.
• Πιθανότητα να έχουν τα παιδιά καστανά μάτια: 75%.
• Πιθανότητα να έχουν τα παιδιά γαλανά μάτια: 25%.

🧑‍🔬 Η Κληρονομιά του Μέντελ

Ο Γκρέγκορ Μέντελ, μέσω των πειραμάτων του με τα μοσχομπίζελα, έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης γενετικής. Οι ανακαλύψεις του, αν και αναγνωρίστηκαν πολλά χρόνια μετά τον θάνατό του, εξακολουθούν να είναι κεντρικές στη βιολογία σήμερα.