🧬 Αδένες: Οι Ρυθμιστές του Οργανισμού

🧠 Υποθάλαμος και Υπόφυση

• Υποθάλαμος: Βρίσκεται στο στέλεχος του εγκεφάλου και ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος, το ισοζύγιο του νερού και τη λειτουργία της υπόφυσης.
• Υπόφυση: Ο σημαντικότερος αδένας, ελέγχει όλους τους άλλους περιφερειακούς αδένες. Διακρίνεται σε:
  • Αδενοϋπόφυση (πρόσθιος λοβός): Εκκρίνει ορμόνες που ρυθμίζουν την ανάπτυξη, την αναπαραγωγή και τον μεταβολισμό.
  • Νευροϋπόφυση (οπίσθιος λοβός): Αποθηκεύει και εκκρίνει τις ορμόνες ωκυτοκίνη και αντιδιουρητική ορμόνη, που παράγονται στον υποθάλαμο.

🌟 Ορμόνες της Αδενοϋπόφυσης

• Αυξητική ορμόνη: Επηρεάζει την ανάπτυξη, τη διατήρηση του μεγέθους του οργανισμού και το μεταβολισμό των λιπών και της γλυκόζης.
• Προλακτίνη: Ενεργοποιεί την παραγωγή γάλακτος στους γαλακτοφόρους αδένες μετά τον τοκετό.
• Θυλακιοτρόπος και Ωχρινοτρόπος: Ρυθμίζουν την ωρίμανση των ωαρίων και την παραγωγή οιστρογόνων και προγεστερόνης στις ωοθήκες και τεστοστερόνης στους όρχεις.
• Θυρεοειδοτρόπος: Διεγείρει την έκκριση θυροξίνης από τον θυρεοειδή.
• Φλοιοτρόπος: Ρυθμίζει την ανάπτυξη και την έκκριση των ορμονών του φλοιού των επινεφριδίων.
• Μελανοτροπίνη: Ρυθμίζει τη συγκέντρωση μελανίνης στα χρωματοφόρα κύτταρα.

🌟 Ορμόνες της Νευροϋπόφυσης

• Ωκυτοκίνη: Προκαλεί τις ωδίνες του τοκετού και διευκολύνει την έκκριση γάλακτος από τον μαστό.
• Αντιδιουρητική ορμόνη (ADH): Ρυθμίζει την ποσότητα των ούρων και τη διατήρηση του νερού στον οργανισμό.

🦋 Θυρεοειδής Αδένας

• Βρίσκεται κάτω από τον λάρυγγα και μπροστά στην τραχεία.
• Παράγει τις ορμόνες θυροξίνη και καλσιτονίνη, που ρυθμίζουν τον μεταβολισμό και την ανάπτυξη του σκελετού.

🦋 Παραθυρεοειδείς Αδένες

• Βρίσκονται πίσω από τον θυρεοειδή και εκκρίνουν την παραθορμόνη.
• Ρυθμίζουν τα επίπεδα ασβεστίου και φωσφορικών ιόντων στο αίμα.

🧱 Επινεφρίδια

• Βρίσκονται πάνω από κάθε νεφρό.
• Εκκρίνουν:
  • Αλδοστερόνη: Ρυθμίζει την ομοιόσταση νερού και ιόντων (Na+, K+).
  • Κορτιζόλη: Έχει αντιφλεγμονώδη δράση και επηρεάζει τον μεταβολισμό.
  • Αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη: Ενεργοποιούν τον οργανισμό σε καταστάσεις στρες.

🍍 Πάγκρεας

• Μεικτός αδένας με εξωκρινή και ενδοκρινή δράση.
• Εκκρίνει:
  • Ινσουλίνη: Μειώνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
  • Γλυκαγόνη: Αυξάνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.

🌜 Επίφυση

• Βρίσκεται δίπλα στον θάλαμο του εγκεφάλου.
• Εκκρίνει τη μελατονίνη, που πιθανόν ρυθμίζει τις αναπαραγωγικές διαδικασίες.

🛡️ Θύμος Αδένας

• Ρυθμίζει την ωρίμανση των Τ-λεμφοκυττάρων, που είναι σημαντικά για το ανοσοποιητικό σύστημα.

⚠️ Διαταραχές των Ενδοκρινών Αδένων

• Υπόφυση:
  • Υπερέκκριση αυξητικής ορμόνης: Προκαλεί γιγαντισμό στα παιδιά και ακρομεγαλία στους ενήλικες.
  • Υποέκκριση αυξητικής ορμόνης: Προκαλεί νανισμό.
• Θυρεοειδής:
  • Υπερλειτουργία: Προκαλεί εξόφθαλμο βρογχοκήλη με αυξημένο μεταβολικό ρυθμό και απώλεια βάρους.
  • Υπολειτουργία: Προκαλεί κρετινισμό στα παιδιά και μυξοίδημα στους ενήλικες.
• Παραθυρεοειδείς:
  • Υπερέκκριση παραθορμόνης: Προκαλεί εξασθένηση των οστών.
  • Υπολειτουργία: Προκαλεί τετανία με σπασμούς στους μυς λόγω ανεπάρκειας ασβεστίου.
• Επινεφρίδια:
  • Υπερέκκριση αλδοστερόνης: Οδηγεί σε υπέρταση.
  • Υπερέκκριση κορτιζόλης: Προκαλεί ανακατανομή του λίπους και διάφορες δυσμορφίες.
  • Μειωμένη έκκριση κορτιζόλης: Προκαλεί υπόταση, αρρυθμία και υπογλυκαιμία.
• Πάγκρεας:
  • Σακχαρώδης διαβήτης:
    • Τύπος Ι: Απουσία ινσουλίνης, συνήθως σε νεαρά άτομα.
    • Τύπος ΙΙ: Παράγεται ινσουλίνη αλλά δεν αναγνωρίζεται από τα κύτταρα-στόχους, συνήθως σε άτομα άνω των 40 ετών.