Βασική Θεωρία
🔬 Κύτταρο: Η Μονάδα της Ζωής
📜 Η Ιστορία της Κυτταρικής Θεωρίας
- Το 1665, ο Ρ. Χουκ παρατήρησε φελλό με μικροσκόπιο και μίλησε πρώτη φορά για κύτταρα.
- Η κυτταρική θεωρία δηλώνει ότι το κύτταρο είναι η θεμελιώδης δομική και λειτουργική μονάδα όλων των οργανισμών, και ότι κάθε κύτταρο προέρχεται από άλλο κύτταρο.
🧬 Τύποι Κυττάρων: Προκαρυωτικά και Ευκαρυωτικά
Προκαρυωτικά κύτταρα:
- Δεν έχουν πυρηνική μεμβράνη.
- Το γενετικό υλικό είναι ελεύθερο στο κύτταρο.
- Χαρακτηριστικοί οργανισμοί: βακτήρια.
- Απλή δομή με πλασματική μεμβράνη και ελεύθερα ριβοσώματα.
Ευκαρυωτικά κύτταρα:
- Έχουν πυρηνική μεμβράνη που περιβάλλει το DNA.
- Χαρακτηριστικά φυτικά και ζωικά κύτταρα.
- Διαθέτουν οργανίδια, όπως μιτοχόνδρια και χλωροπλάστες.
🧫 Δομή του Ευκαρυωτικού Κυττάρου
Πλασματική μεμβράνη:
- Αποτελείται από λιπίδια και πρωτεΐνες.
- Ελέγχει ποιες ουσίες εισέρχονται και εξέρχονται από το κύτταρο.
Πυρήνας:
- Το "κέντρο ελέγχου" του κυττάρου.
- Περιέχει το DNA με τις πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά του κυττάρου.
Κυτταρόπλασμα:
- Περιέχει τα οργανίδια που επιτελούν τις λειτουργίες του κυττάρου.
Ενδοπλασματικό δίκτυο:
- Δύο τύποι: Αδρό (με ριβοσώματα) και Λείο (χωρίς ριβοσώματα).
- Το αδρό σχετίζεται με τη σύνθεση πρωτεϊνών, το λείο με τη σύνθεση λιπιδίων.
Σύμπλεγμα Golgi:
- Επεξεργάζεται και τροποποιεί πρωτεΐνες μετά τη σύνθεσή τους.
Λυσοσώματα:
- Περιέχουν ένζυμα που διασπούν ουσίες και μικροοργανισμούς.
Μιτοχόνδρια:
- "Εργοστάσια ενέργειας" του κυττάρου.
- Παράγουν ενέργεια μέσω της κυτταρικής αναπνοής.
Χλωροπλάστες:
- Υπάρχουν μόνο στα φυτικά κύτταρα.
- Εκτελούν τη φωτοσύνθεση και παράγουν γλυκόζη και οξυγόνο.
Κυτταρικό τοίχωμα:
- Περιβάλλει την πλασματική μεμβράνη των φυτικών κυττάρων και προσφέρει στήριξη.
🦠 Μονοκύτταροι και Πολυκύτταροι Οργανισμοί
Μονοκύτταροι οργανισμοί:
- Αποτελούνται από ένα κύτταρο που εκτελεί όλες τις λειτουργίες.
- Παραδείγματα: Βακτήρια, πρωτόζωα.
Πολυκύτταροι οργανισμοί:
- Αποτελούνται από πολλά κύτταρα που συνεργάζονται.
- Παραδείγματα: Άνθρωπος, φυτά.
Σημαντική Διαφορά
Τα ευκαρυωτικά κύτταρα έχουν οργανωμένη δομή με πυρήνα και οργανίδια, ενώ τα προκαρυωτικά κύτταρα είναι πιο απλά και δεν έχουν πυρηνική μεμβράνη.