📊 Το Α.Ε.Π. ως δείκτης οικονομικής ευημερίας και οι αδυναμίες του

Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.) αποτελεί σημαντικό δείκτη για την αξιολόγηση της οικονομικής ευημερίας μιας χώρας. Ωστόσο, παρουσιάζει ορισμένες ατέλειες που καθιστούν τη χρήση του ελλιπή για την πλήρη κατανόηση της πραγματικής οικονομικής κατάστασης. Οι σημαντικότερες αδυναμίες του Α.Ε.Π. είναι οι εξής:

🏡 α) Δεν περιλαμβάνει την αξία της ιδιοκατανάλωσης

Το Α.Ε.Π. δεν περιλαμβάνει την αξία των αγαθών που καταναλώνονται από τα ίδια τα νοικοκυριά χωρίς να διακινηθούν στην αγορά. Για παράδειγμα, το φαγητό που μαγειρεύεται στο σπίτι δεν διαφέρει ποιοτικά από αυτό ενός εστιατορίου, όμως δεν καταγράφεται στο Α.Ε.Π., διότι δεν πραγματοποιείται συναλλαγή.

📉 β) Ποσοτικός, όχι ποιοτικός δείκτης

Το Α.Ε.Π. μετρά μόνο την ποσότητα, όχι την ποιότητα. Ακόμη κι αν η ποιότητα των αγαθών βελτιώνεται, αν δεν υπάρχει μεταβολή στις τιμές, αυτή η βελτίωση δεν καταγράφεται στο Α.Ε.Π. Επιπλέον, δεν λαμβάνονται υπόψη παράγοντες όπως η ποιότητα ζωής ή το περιβάλλον (π.χ. καθαρή ατμόσφαιρα), που έχουν μεγάλη σημασία για την ευημερία.

⚖️ γ) Αγνοεί τη σύνθεση και κατανομή της παραγωγής

Το Α.Ε.Π. δεν δείχνει ποια αγαθά και υπηρεσίες παράγονται. Για παράδειγμα, αν αυξηθεί η παραγωγή πολεμικών αγαθών εις βάρος των καταναλωτικών αγαθών, η ευημερία της οικονομίας μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά. Επιπλέον, δεν περιλαμβάνει την κατανομή του εισοδήματος. Μια οικονομία με πιο ισομερή κατανομή του Α.Ε.Π. έχει καλύτερο βιοτικό επίπεδο, καθώς μειώνονται οι ανισότητες.

💰 δ) Δεν περιλαμβάνει την παραοικονομία

Το Α.Ε.Π. δεν καταγράφει τις παράνομες ή κρυφές οικονομικές δραστηριότητες, όπως το λαθρεμπόριο ή η φοροδιαφυγή. Αυτό το φαινόμενο, γνωστό ως παραοικονομία, αποτελεί σημαντικό μέρος της οικονομικής δραστηριότητας σε πολλές χώρες, αλλά δεν αποτυπώνεται στις μετρήσεις του Α.Ε.Π.

🌍 Προβλήματα συγκρίσεων

Οι ατέλειες αυτές καθιστούν προβληματική τη σύγκριση του βιοτικού επιπέδου μεταξύ διαφορετικών χωρών. Για παράδειγμα, το μέγεθος της παραοικονομίας διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα, καθιστώντας τις συγκρίσεις πιο δύσκολες.

Παρά τις αδυναμίες του, το Α.Ε.Π. παραμένει ένα από τα κύρια εργαλεία για την αξιολόγηση της οικονομικής ευημερίας μιας χώρας, όμως πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή και σε συνδυασμό με άλλους δείκτες για πληρέστερη κατανόηση της οικονομικής κατάστασης.