📉 Μεταβολές της Τιμής και της Ποσότητας Ισορροπίας

Η τιμή ισορροπίας προσδιορίζεται από τις δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης. Αν αυτές παραμείνουν σταθερές, η τιμή δεν αλλάζει. Όμως, αν μεταβληθεί είτε η ζήτηση είτε η προσφορά, τότε θα υπάρξουν αλλαγές στην τιμή και την ποσότητα ισορροπίας.

(i) 🔄 Μεταβολή της Ζήτησης

• Έστω η καμπύλη προσφοράς (S) και η καμπύλη ζήτησης (D₁) ενός αγαθού (βλ. διάγραμμα 5.3). Το σημείο E₁ είναι η αρχική τιμή ισορροπίας P₁ και η αρχική ποσότητα ισορροπίας Q₁.

  • Αύξηση της ζήτησης: Αν, για παράδειγμα, αυξηθεί το εισόδημα των καταναλωτών, η καμπύλη ζήτησης θα μετατοπιστεί δεξιά στη θέση D₂. Το νέο σημείο ισορροπίας E₂ θα αντιστοιχεί σε υψηλότερη τιμή ισορροπίας (P₂) και μεγαλύτερη ποσότητα ισορροπίας (Q₂).

  • Μείωση της ζήτησης: Αν μειωθεί η ζήτηση, π.χ., λόγω μείωσης της τιμής ενός υποκατάστατου αγαθού, η καμπύλη ζήτησης θα μετατοπιστεί αριστερά στη θέση D₃. Το νέο σημείο ισορροπίας E₃ θα αντιστοιχεί σε χαμηλότερη τιμή ισορροπίας (P₃) και μικρότερη ποσότητα ισορροπίας (Q₃).

(ii) 📉 Μεταβολή της Προσφοράς

• Έστω η καμπύλη προσφοράς (S₁) και η καμπύλη ζήτησης (D₁) (βλ. διάγραμμα 5.4). Το σημείο E₁ δίνει την αρχική τιμή ισορροπίας P₁ και την ποσότητα ισορροπίας Q₁.

  • Αύξηση της προσφοράς: Αν βελτιωθεί η τεχνολογία παραγωγής του αγαθού, η καμπύλη προσφοράς θα μετατοπιστεί δεξιά στη θέση S₂. Το νέο σημείο ισορροπίας E₂ θα αντιστοιχεί σε χαμηλότερη τιμή ισορροπίας (P₂) και μεγαλύτερη ποσότητα ισορροπίας (Q₂).

  • Μείωση της προσφοράς: Αν αυξηθούν οι τιμές των παραγωγικών συντελεστών, η καμπύλη προσφοράς θα μετατοπιστεί αριστερά στη θέση S₃. Το νέο σημείο ισορροπίας E₃ θα αντιστοιχεί σε υψηλότερη τιμή ισορροπίας (P₃) και μικρότερη ποσότητα ισορροπίας (Q₃).

(iii) 🔀 Ταυτόχρονη Μεταβολή της Ζήτησης και της Προσφοράς

Όταν μεταβάλλονται ταυτόχρονα η ζήτηση και η προσφορά, μετατοπίζονται και οι δύο καμπύλες. Σε αυτή την περίπτωση, δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια το αποτέλεσμα στην τιμή και την ποσότητα ισορροπίας, καθώς εξαρτάται από το μέγεθος των αντίστοιχων μεταβολών.

• Παράδειγμα 1: Ας υποθέσουμε ότι έχουμε αύξηση τόσο της ζήτησης όσο και της προσφοράς (βλ. διάγραμμα 5.5). Το αρχικό σημείο ισορροπίας είναι το E₁. Μετά την αύξηση, το νέο σημείο ισορροπίας E₂ αντιστοιχεί σε μεγαλύτερη τιμή και μεγαλύτερη ποσότητα ισορροπίας.

• Παράδειγμα 2: Σε άλλη περίπτωση, όπου η αύξηση της ζήτησης και της προσφοράς είναι διαφορετική (βλ. διάγραμμα 5.6), το νέο σημείο ισορροπίας E₂ μπορεί να έχει ίση τιμή ισορροπίας με την αρχική (P₁), αλλά μεγαλύτερη ποσότητα ισορροπίας.